Is er nog goed klimaatnieuws mogelijk na de uitslag van de Amerikaanse verkiezingen? Misschien alleen dat de rest van de wereld zich nu eindelijk eens kan voorbereiden op een wereld die meer dan drie graden Celcius warmer is. Want vergis je niet: dat is wat nu zal gebeuren, stelt New Scientist-redacteur Micheal Le Page.
Andere landen zullen volhouden dat het klimaatakkoord van Parijs doorgang zal vinden, of de VS nu meedoen of niet. Maar de werkelijkheid is dat de gevolgen van deze verkiezingen gigantisch zullen zijn, tenzij Trump tot nog toe loog over zijn klimaatvoorstellen.
De verkiezing van Trump zorgt voor drie grote problemen. Allereerst: geld. De grote overwinning van het akkoord van Parijs was dat alle landen, niet alleen de rijke landen, zich aan de uitstootrichtlijnen zouden houden. Maar de reden dat veel arme landen dat deden, is dat hen financiële hulp is beloofd. Vanaf 2020 moeten de rijkere landen ongeveer honderd miljard dollar per jaar besteden om de armere landen te helpen hun uitstoot te beperken. Veel van de beloftes die in Parijs gedaan zijn, zijn afhankelijk van dat geld.
Jongeren zijn gevoeliger voor likes
Moeten we ons zorgen maken over de gevolgen van sociale media op de mentale gezondheid van jongeren? Ontwikkelingspsycholoog Wouter van den Bos zocht ...
Groeiende uitstoot
Neem bijvoorbeeld India. Het is de op vier na grootste producent van broeikasgassen ter wereld, en zijn hoeveelheid uitstoot groeit rap. Het land beloofde in Parijs om zijn koolstofintensiteit te verminderen. Dat wil zeggen: het zal per geproduceerde eenheid energie minder CO2 uitstoten. En die nog vrij beperkte belofte, is al afhankelijk van de beloofde financiële hulp.
Rijke landen liepen al achter op de belofte om dat geld te leveren. Nu Trump zegt dat hij de Amerikaanse financiering van klimaatmaatregelen zal tegenhouden, is het nog onwaarschijnlijker dat dat geld er komt. Dat geeft veel landen een legitiem excuus om hun beloftes uit Parijs niet langer na te komen.
Nog erger is dat deze beloftes überhaupt al niet toerijkend zijn. Het doel van de akkoorden van Parijs is om de opwarming te beperken tot twee graden Celcius. Maar zelfs als alle landen zich aan hun belofte houden, en een tandje bijschakelen na 2030, wanneer de afgesproken termijn afloopt, dan nog zal de planeet meer dan drie graden opwarmen.
Startschot
De deal die in Parijs werd gesloten, was alleen bedoeld als startschot. Volgens de afspraken moeten landen regelmatig hun plannen evalueren en verbeteren. Het probleem is alleen dat er geen enkele manier is om dat af te dwingen. Hoewel dit opschaalgedeelte van het akkoord in theorie wettelijk bindend is, hangt het in de praktijk meer af van onderling vertrouwen. ‘Ik doe het, als jij het ook doet.’
Dat brengt ons tot het tweede grote probleem. Als de VS niet doen wat ze hebben afgesproken – en ze schieten nu al tekort – dan is de kans klein dat andere landen wel zullen opschalen. En hoewel het een aantal jaar kan duren totdat de VS ook formeel uit het akkoord is gestapt, is dat in de praktijk volkomen irrelevant. De wereld was afhankelijk van het leiderschap van de VS. Een voorbeeld waarbij zij meer zouden doen dan beloofd. In plaats daarvan doen ze minder.
En zo komen we bij het derde grote probleem. De VS zijn de op-één-na grootste uitstoter van broeikasgassen ter wereld. Het is echt nodig dat juist zij die uitstoot verminderen.
Nul procent kans
In het akkoord uit Parijs, heeft de VS beloofd hun uitstoot in 2025 met een derde te verminderen, vergeleken met het niveau van 2005. Om dat voor elkaar te boksen moeten de VS niet alleen al het voorgestelde klimaatbeleid invoeren, stelt een recent onderzoek, maar ook nog eens nieuw beleid bedenken. Met de verkiezing van Trump is er nu nog slechts nul procent kans dat dat lukt.
Wel is er een restje schamele hoop. Trump zou er per ongeluk voor kunnen zorgen dat de uitstoot daalt doordat hij een serieuze en langdurige financiële crisis veroorzaakt. Maar zonder acties en plannen om over te schakelen naar alternatieve energiebronnen, zou de uitstoot alsnog toenemen zodra de economie weer aantrekt. Hetzelfde gebeurde na de crisis van 2007.
Zouden andere landen de VS kunnen dwingen om toch hun taken uit te voeren? Verrassend genoeg: ja. Landen die de prijs van koolstof bepalen zouden samen invoertarieven kunnen stellen op goederen uit de VS, tenzij ze zelf ook een koolstofprijs afspreken. Dat klikt wellicht ondenkbaar en weinig realistisch – maar zo klonk het presidentschap van Trump tot voor kort ook.
Doodenge tijden
Natuurlijk kan het best dat Trump niet zo lang in het Witte Huis zal zitten. Maar zelfs als een democraat die het klimaat wel hoog op de agenda heeft staan hem in 2020 opvolgt, is de schade al onomkeerbaar. Tegen de tijd dat de opvolger van Trump aan de macht komt, heeft de wereld al genoeg CO2 de atmosfeer in gepompt om de aarde anderhalve graad op te warmen – precies het niveau dat de akkoorden van Parijs als absolute max hadden ingesteld. Dit zijn doodenge tijden.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees ook: