Het is wat met die zwaartekracht. Stellen deeltjesfysici een prachtig standaardmodel op, blijkt zwaartekracht er niet in te passen.
Vervolgens ontdekten sterrenkundigen in de kosmos naast een overschot aan zwaartekracht ook nog een mysterieuze antizwaartekracht die het heelal als een soort fietspomp opblaast.
‘Dus sinds de 19e eeuw is de astronomie erin geslaagd om van 95 procent van het heelal eigenlijk niks te begrijpen?’, vraagt de Franse ingenieur Léon Foucault zich terecht af in Echt Zwaar. Ja, zo zit het.
Maar wacht eens even: Foucault? Die met zijn slinger in het Parijse Pantheón bewees dat de aarde echt draait? Hoewel de beste man in 1868 overleed, loopt wetenschapsjournalist Martijn van Calmthout hem in dit boek (in zijn verbeelding) tegen het lijf aan de voet van de beroemde slinger. Daarop besluit hij de oude fysicus een dag lang bij te praten over de zwaartekracht, dezelfde kracht die Foucaults slinger zijn majestueuze beweging geeft.
Het is een geschiedenis die de lezer voert langs de successen van grootheden als Isaac Newton en Albert Einstein. Zo vertelt hij dat Einstein later in zijn carrière ging twijfelen aan zijn voorspelling van het bestaan van zwaartekrachtsgolven, de vorig jaar bewezen rimpelingen in ruimte en tijd.
Martijn van Calmthout
Uitgeverij Lias
€ 18,95
Einstein schreef zelfs een artikel voor het vakblad Physical Review. De redactie legde het eerst voor aan een kritische meelezer, en dat was tegen het zere been van Einstein. Prompt diende hij het artikel elders in. Via een omweg kreeg die meelezer zijn kritiek echter alsnog bij een assistent van Einstein. ‘Toen die assistent vervolgens met de aanpassingen naar Einstein ging’, schrijft Van Calmthout, ‘zei die dat hij de avond ervoor net
zelf vergelijkbare verbeteringen had gevonden.’ Het artikel dat verscheen, stelde daardoor nooit dat zwaartekrachtsgolven niet bestaan.
Geestverruimende ideeën
Dergelijke anekdotes maken Echt Zwaar de moeite waard, maar écht spannend wordt het wanneer het boek belandt bij de huidige tijd, vol speculatieve theorieën van mensen als de Nederlandse natuurkundige Erik Verlinde – die tevens het voorwoord schreef – en geestverruimende ideeën over de rol van informatie als fundamentele bouwsteen van de kosmos.
Wil je weten hoe dit mysterie afloopt, reserveer dan alvast een plekje voor wanneer een van de nazaten van Van Calmthout over – pak ‘m beet – 200 jaar een nieuwe update geeft aan de geest van Foucault. Ik zorg alvast dat ik er dan bij ben, daar aan de voet van die beroemde slinger.
Mis niet langer het laatste wetenschapsnieuws en meld je nu gratis aan voor de nieuwsbrief van New Scientist.
Lees verder: