Sommige sterrenstelsels veranderen plots van een kraamkamer in een bejaardentehuis. Astronomen geven de schuld aan winden latende zwarte gaten.
Een internationaal team van astronomen heeft ontdekt waardoor bepaalde sterrenstelsels geen nieuwe sterren meer produceren. Superzware zwarte gaten midden in deze stelsels blijken vaak de boosdoener. Die produceren interstellaire winden die de stelsels dusdanig opwarmen dat stervorming onmogelijk wordt. Het resultaat is gepubliceerd in Nature.
Galactische opwarming
Sommige sterrenstelsels veranderen plotseling van een levendige plek waar voortdurend nieuwe sterren worden geboren, in een stil gebied met enkel oude, roodgekleurde sterren. Astronomen wisten al dat het stoppen van de stervorming veroorzaakt wordt doordat het gas in het stelsel wordt opgewarmd. Daardoor kunnen deeltjes in het gas niet langer condenseren en samenklonteren tot sterren. De oorzaak van deze ‘galactische opwarming’ was tot dusver onbekend.
Thomas Hertog werkte samen met Stephen Hawking en onderzoekt de oerknal
Tijd en natuurwetten zijn voortgekomen uit de oerknal, in een chaotisch proces van toevalligheden, zegt theoretisch natuurkun ...
Rode sterren
Het astronomenteam loste dit mysterie deels op dankzij het SDSS IV-MaNGA-programma, dat zo’n tienduizend sterrenstelsels in kaart bracht. De onderzoekers zagen dat in tien procent van de uitgedoofde sterrenstelsels het superzware zwarte gat in het midden krachtige winden uitstoot. Doordat deze winden onregelmatig ontstaan en vrij snel weer verdwijnen, hadden astronomen ze tot dusver niet waargenomen.
De kortstondige winden van de zwarte gaten vormen de oorzaak van de galactische opwarming in deze sterrenstelsels. Om die reden, en omdat er alleen rode sterren achterblijven, noemt MaNGA-hoofdonderzoeker Kevin Bundy dit soort stelsels ook wel ‘rode geisers’.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees verder: