Waarom hebben panda’s allemaal hetzelfde zwart-witte vachtpatroon? Een aloud biologisch mysterie, dat nu is opgelost door een groep Amerikaanse onderzoekers. Diezelfde onderzoekers ontdekten eerder waarom een zebra zwart-witte strepen heeft.
Panda’s hebben een zwart met witte vacht om twee redenen: camouflage en communicatie. Dat publiceren wetenschappers van de University of California en de California State University in vakblad Behavioral Ecology.
Alle reuzenpanda’s hebben hetzelfde zwart-witte vachtpatroon. Dit stelde biologen jarenlang voor een raadsel. ‘Vrijwel geen enkel ander zoogdier ziet er zo uit. Dat maakt het moeilijk om analogieën te maken’, zegt onderzoeksleider Tim Caro in een persbericht.
Nieuwe technologie onthult het verborgen leven van dinosauriërs
Van migrerende planteneters tot toegewijde ouders: paleontologen ontrafelen stukje bij beetje het gedrag van dinosauriërs.
Om het mysterie op te lossen, hakten de onderzoekers panda’s in stukken. Niet letterlijk, natuurlijk – er zijn godbetert nog geen tweeduizend reuzenpanda’s op de wereld en het bloed zou het witte deel van de vacht behoorlijk ruïneren. Nee, de onderzoekers haalden pandaberen figuurlijk uit elkaar door verschillende lichaamsdelen apart te bestuderen.
Roofdieren
Waar het volledige vachtpatroon van de panda uniek is in het dierenrijk, geldt dat niet voor de kleur van een enkel lichaamsdeel. Zwarte oren of een witte buik komen uiteraard wel vaker voor. Als je de lichaamsdelen afzonderlijk bestudeert, kun je dus wel analogieën met andere dieren maken.
De onderzoekers vergeleken de kleur van de vacht voor elk lichaamsdeel met die van verwante diersoorten. Om precies te zijn: met 39 andere beersoorten en 195 andere roofdieren. Jazeker, andere roofdieren. Zoals alle beren zijn panda’s namelijk roofdieren, ook al eten ze voornamelijk bamboe en zijn ze veel te traag om een prooi van betekenis te vangen.
Uit al die vergelijkingen achterhaalden de onderzoekers dat de witte delen van een pandavacht – rug, buik, gezicht en nek – het dier helpen zich in een sneeuwrijke omgeving te verstoppen. De zwarte poten zorgen ervoor dat een panda ook in schaduwrijke gebieden moeilijk te zien is.
Deze verschillende vormen van camouflage hebben panda’s hard nodig. Doordat ze vrijwel alleen bamboe eten, slaan de slome duikelaars niet genoeg vet op om zoals andere beren een winter- of zomerslaap te houden. Daardoor moeten ze zich het hele jaar door kunnen redden; bij zon en bij sneeuw.
Dazen en tseetseevliegen
Dit verklaart alleen nog niet de kenmerkende zwarte oren en ooglappen van de panda. Volgens de onderzoekers dienen die zwarte plekken niet als camouflage, maar als communicatiemiddel. Doordat veel roofdieren donkere oren hebben, zou dit andere roofdieren afschrikken. De donkere ooglappen zouden ervoor zorgen dat reuzenpanda’s elkaar kunnen herkennen.
Hun zwart-witte gezichtspatroon heeft panda’s de afgelopen decennia ook op een heel andere manier beschermd. Het was een belangrijke reden voor het Wereld Natuur Fonds om de reuzenpanda bij de oprichting in 1961 uit te kiezen voor het logo. Het gebrek aan kleur zorgt er namelijk voor dat de panda ook in een zwart-wit afgedrukt logo herkenbaar blijft.
Dezelfde Amerikaanse onderzoekers ontdekten in 2014 waarom zebra’s zwart-wit gestreept zijn. Ze achterhaalden dat dergelijke gestreepte vachtpatronen alleen voorkomen in gebieden met veel steekvliegen, zoals dazen en tseetseevliegen. Van deze vliegen is bekend dat ze zwart-witgestreepte oppervlakken vermijden.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees verder: