Een misselijkmakend bruin goedje is misschien gezonder dan gedacht. Ayahuasca, een brouwsel dat in Zuid-Amerika al eeuwenlang tijdens religieuze rituelen gedronken wordt, heeft mogelijk een helende werking als antidepressivum.
Steeds meer toeristen in Brazilië en Peru hebben een ayahuasca-ervaring. In die landen is de psychedelische drug legaal. Onderzoekers hebben met een eerste klinische proef laten zien dat behandeling met ayahuasca de gemoedstoestand van mensen met een depressie snel verbetert.
'Stel een leeftijdsgrens in voor euthanasie bij psychisch lijden'
We moeten terughoudender zijn met het aanbieden van euthanasie bij psychisch lijden, stelt psychiater Jim van Os. Vooral bij jonge mensen.
Het experiment vond plaats in Brazilië met mensen die resistent zijn tegen antidepressiva. Veertien van hen kregen een enkele dosis ayahuasca. Een controlegroep van vijftien personen kreeg een placebodrankje.
Een week later was de gemoedstoestand van de eerste groep enorm verbeterd: van ernstig tot mild. ‘Dit bewijst dat de antidepressieve werking van ayahuasca beter is dan die van het placebomengsel’, zegt proefleider Dráulio de Araújo van Brain Institute bij de Federal University of Rio Grande do Norte in Natal.
Bitter brouwsel
Sjamanen die het bittere, donkerbruine ayahuascabrouwsel maken, gebruiken daarvoor twee Zuid-Amerikaanse planten. De eerste, Psychotria viridis, zit vol dimethyltryptamine (DMT) dat hallucinaties veroorzaakt. De tweede, Banisteriopsis caapi, remt de afbraak van DMT, zodat het zonder hinder via het spijsverteringskanaal de hersenen bereikt.
Om deelnemers in de controlegroep te overtuigen dat ze echte ayahuasca kregen, maakten Araújo en zijn team een bruin goedje dat even vies smaakte. Ze selecteerden alleen patiënten die nooit eerder ayahuasca of andere psychedelische middelen hadden gebruikt. Een dag voor het experiment vulden alle deelnemers een vragenlijst in om de ernst van hun depressie te beoordelen. De volgende dag bleven ze acht uur in een stille ruimte onder toezicht, waar ze het placebomengsel of de ayahuasca kregen met een hallucinerende werking van ongeveer vier uur. Na een, twee en zeven dagen vulden alle deelnemers nogmaals de vragenlijst in.
Beide groepen bleken de eerste twee dagen na de proef minder depressief, waarbij de placebogroep net zo hoog scoorde als de ayahuascagroep. Volgens Araújo is het bij experimenten met nieuwe antidepressiva gebruikelijk dat tot 40 procent van de deelnemers positieve respons geeft op placebo’s. Een week na het experiment had 64 procent van de deelnemers die ayahuasca kregen het gevoel dat de ernst van hun depressie met 50 procent of meer was afgenomen. Van de deelnemers die het placebobrouwsel kregen, was dat slechts bij 27 procent het geval.
Hallucinerend medicijn
‘De resultaten laten een snelle werking op korte termijn zien van ayahuasca als antidepressivum’, zegt David Mischoulon van Massachusetts General Hospital in Boston. ‘Of de effecten blijvend zijn moet onderzocht worden door patiënten langere tijd te volgen.’
‘De studie geeft aanleiding om verder te onderzoeken hoe deze eeuwenoude plant een plaats kan krijgen in moderne behandelingen, met name voor patiënten die niet beter worden van conventionele behandelingen’, zegt Charles Grob van University of California in Los Angeles. Als de bevindingen ook op lange termijn standhouden, kan het een nieuwe behandelmethode van depressie zijn. Wereldwijd hebben ongeveer 350 miljoen mensen last van depressie. Daarvan geneest een derde tot de helft niet met standaard antidepressiva.
Ayahuasca is niet de enige psychedelische drug die wordt getest als mogelijke antidepressivum. Onderzoekers hebben ook voordelen gezien met ketamine en psilocybine in paddo’s. Psilocybine moet nog echter nog getest worden naast een placebo.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees verder: