De Noordzeebodem blijkt een vruchtbare smeltkroes van nationaliteiten. Lang dachten wetenschappers dat de oerhollandse platte oester daar op sterven na dood was. Nu lijkt de soort toch goed te overleven – met dank aan Japanse immigranten.
Tot een eeuw geleden was bijna 20 procent van de Noordzeebodem bedekt met platte oesterbanken. Zo’n oesterbank heeft net als een koraalrif een belangrijke functie in de zee; het biedt een schuil- en voedselplaats voor vele andere zeebewoners. Overbevissing, koude winters en de Bonamia-parasiet maakten echter een einde aan de gouden tijden van de platte oester. De eencellige Bonamia-parasiet bereikte in de jaren ’70 via Frankrijk de Nederlandse wateren. Eenmaal geïnfecteerd tast de parasiet de bloedcellen van oesters aan. Door uitputting sterft de oester dan uiteindelijk een hongerdood. In Nederland bleef alleen een kleine populatie in het Grevelingenmeer intact.
Tijdens al die ellende deed een exotisch soortgenootje zijn intrede in de Noordzee, meegelift op schepen vanuit de Stille Oceaan. Die Japanse oester overleefde de Bonamia-parasiet wel, en nam de ooit door platte oester gedomineerde bodemdelen over. Wetenschappers deden verwoede pogingen het oorspronkelijke evenwicht weer te herstellen, maar door gebrek aan kennis slaagden die pogingen niet of nauwelijks.
Frans de Waal (1948-2024): ‘Zo speciaal zijn wij mensen niet’
Primatoloog Frans de Waal is op 14 maart 2024 overleden. In juni 2019 interviewde New Scientist De Waal. De les die hij meegaf: ‘zo speciaal zijn wi ...
Zelfredzaam
Gelukkig blijkt nu dat de platte oester het op eigen houtje beter overleeft dan gedacht. In 2016 ontdekten wetenschappers een platte oesterbank vlak voor de Nederlandse kust, bij Zeeland. Het is het eerste bewijs dat de soort weer terugkeert in de Nederlandse Noordzee.
Dat is niet alleen goed nieuws voor de platte oester, maar straalt ook positief af op de Japanse oester. Nader onderzoek toonde namelijk aan dat de platte oester profiteert van de aanwezigheid van zijn Japanse neefje. Hij gebruikt de schelpen of schelpresten van de Japanners om zich aan vast te hechten. Bovendien is de Japanse oester brutaal genoeg om een plekje te veroveren tussen de mossels, die sommige bodemdelen volledig domineerden. Tussen alle mossels groeien nu ook Japanse oesters en daarmee maken ze ook weer plek voor de Hollandse variant.
Herstel
‘Kennis over de platte oester in zijn natuurlijke omgeving zorgt ervoor dat we herstelplannen kunnen aanpassen aan de eisen van de soort en zo de kans op succes sterk vergroten’, zegt onderzoeker Karel van den Wijngaard. Mochten die herstelplannen slagen, dan zorgt dat waarschijnlijk ook voor een toename van de algemene biodiversiteit in de Noordzee. De ‘multiculturele’ oesterbanken zijn namelijk ook voor de rest van het zeeleven gunstig; de soortenrijkdom is er 60 procent hoger dan in de directe omgeving.
Mis niet langer het laatste wetenschapsnieuws en meld je nu gratis aan voor de nieuwsbrief van New Scientist.
Lees ook: