Mannelijke fruitvliegjes beleven net zo veel plezier aan ejaculeren als mannen. Hun orgasmes lijken zelfs zo bevredigend, dat ze erna minder behoefte hebben aan andere beloningen zoals alcohol.
Foto: T. Chapman in PLoS Biology
Het experiment heeft iets weg van de orgasmatron, een fictief apparaat uit de Woody Allen-film Sleeper (1973) dat mensen een kant-en-klaar orgasme bezorgt. Onderzoekers van de Bar-Ilan-universiteit in Israël manipuleerden fruitvliegjes zodanig dat ze de beestjes op commando konden laten ejaculeren. Ze publiceerden de resultaten van hun onderzoek in Current Biology.
De onderzoekers maakten genetische aanpassingen in de neuronen in het achterlijf van de fruitvliegjes, zodat de neuronen geactiveerd konden worden door blootstelling aan rood licht. Eenmaal geactiveerd produceerden ze corazonine, een stof die de vliegen doet ejaculeren.
Mieren zijn magnifieke navigators
Mieren zijn in staat tot verbazingwekkende navigatieprestaties. Misschien kan waardering hiervoor helpen om deze insectensoorten te behouden.
Corazonine stimuleerde bij de fruitvliegjes ook de aanmaak van de neuropeptide F (NPF), een neurotransmitter die een handige graadmeter is voor de hoeveelheid genot en beloning. De menselijke tegenhanger daarvan is neuropeptide Y. Lage niveaus daarvan zijn in verband gebracht met depressie en posttraumatische stressstoornis.
Lokkend rood licht
Op voorhand was het de vraag of het net als bij de mens de ejaculatie zelf is die voor genot zorgt. In theorie zouden ook vele andere elementen van het paringsritueel, zoals visuele stimuli of gezang, het genot kunnen opwekken. ‘Mannelijke fruitvliegjes brengen heel specifieke liefdesliedjes ten gehore door een van hun vleugels te laten trillen’, zegt onderzoeksleider Galit Shohat-Ophir. Daarom ontwierp ze een onderzoek waarbij de ejaculatie geïsoleerd werd van alle andere elementen van de vrijage.
De onderzoekers plaatsten zowel gemanipuleerde als gewone vliegen in een doolhofachtige ruimte. De helft van de zones van die ruimte kon rood verlicht worden, intens genoeg om de gemanipuleerde vliegjes te laten ejaculeren. De gewone fruitvliegjes deed het niets.
Als alle zones onverlicht waren, verspreidden de vliegjes zich gelijkmatig. Zodra de rode lichten aangezet werden verzamelde de helft van de gemanipuleerde vliegjes zich in het red light district. Dit duidt erop dat ze het daar aangenaam vonden vanwege de automatische orgasmes.
‘Hiermee is aangetoond dat van al het gedrag dat bij hofmakerij en copulatie hoort de laatste stap, namelijk ejaculatie, degene is die bevredigend is voor de fruitvlieg’, zegt Troy Zars van de universiteit van Missouri in Columbia. ‘Ook is gebleken dat ejaculatie in het brein van de fruitvlieg leidt tot veranderingen van het NPF-niveau, een teken van beloning.’
Minder lol van alcohol
‘Dit seksuele beloningssysteem is een oeroud mechanisme dat al die tijd bewaard gebleven is, van eenvoudige organismen tot aan ons’, zeg Shohat-Ophir.
De onderzoekers ontdekten ook dat vliegen die geëjaculeerd hadden ten opzichte van controlevliegen die geen hoogtepunt bereikt hadden, minder happig waren op met alcohol doordrenkt voedsel. ‘Als het beloningssysteem verzadigd is, wordt ethanol niet meer beschouwd als beloning’, zegt Shohat-Ophir.
Met eerdere experimenten heeft dezelfde groep onderzoekers aangetoond dat afgewezen vliegen die alcohol dronken een gelijk of hoger NPF-niveau hadden dan de mannetjes die wel gepaard hadden. Dit toont volgens Shohat-Ophir aan dat vliegen de ene beloning kunnen gebruiken om het gebrek aan een andere te compenseren, in dit geval een gebrek aan seksuele genoegens met het kunstmatige genoegen van alcohol. Shohat-Ophir hoopt dat deze inzichten van pas kunnen komen bij het behandelen van verslaving of depressie bij mensen.
Eén grote vraag blijft vooralsnog onbeantwoord: beleven vrouwelijke fruitvliegjes ook plezier aan seks? ‘Daar weten we op dit moment nog niet genoeg over,’ zegt Shohat-Ophir, ‘maar we zijn het aan onderzoeken in het laboratorium.’
Mis niet langer het laatste wetenschapsnieuws en meld je nu gratis aan voor de nieuwsbrief van New Scientist.
Lees verder: