Een man heeft voor het eerst in kleur gedroomd nadat zijn oog, waar een tumor in zat, bestraald was.
De 59-jarige Australiër droomde eerder uitsluitend in zwart-wit. Na vier weken radiotherapie aan de voor- en zijkant van zijn hoofd, begon hij ineens in levendige kleuren te dromen.
In sommige van deze dromen bladerde hij mentaal door kleurenafbeeldingen van ex-vriendinnen, auto’s en vissen die hij gevangen had. In één droom zag hij kleurrijke wiskundesymbolen verschijnen die vanuit een schoolbord op hem af kwamen suizen.
'Stel een leeftijdsgrens in voor euthanasie bij psychisch lijden'
We moeten terughoudender zijn met het aanbieden van euthanasie bij psychisch lijden, stelt psychiater Jim van Os. Vooral bij jonge mensen.
Waarom hij eerder alleen in zwart-wit droomde, is onduidelijk. Mogelijk komt het door het type televisie waarmee hij opgegroeid is. Mensen die als kind alleen zwart-wittelevisie gekeken hebben, maken meer kans om gedurende hun hele leven in grijstinten te dromen. Australië schakelde pas in 1975 volledig over op kleurentelevisie.
Veranderde hersenactiviteit?
Dat de man in kleur begon te dromen, is mogelijk te danken aan het effect van de straling op de elektrische hersenactiviteit, zegt stralingsoncoloog Michael McKay, die de man behandelde in het North Coast Cancer Institute in New South Wales.
Er bestaat bewijs dat straling invloed kan hebben op hersenactiviteit. Mensen die na de ramp in Tsjernobyl aan straling blootgesteld zijn, vertoonden bijvoorbeeld ongebruikelijke hersenactiviteit op tests met elektro-encefalografie (EEG). Ruim een derde maakte ook gewag van abnormale dromen.
Abnormale dromen zijn tot nog toe niet in verband gebracht met bestraling van het hoofd, maar dat kan te verklaren zijn doordat het simpelweg niet gemeld is, zegt McKay. In dit geval had de man een eenvoudig te behandelen oogtumor, terwijl vele anderen die aan het hoofd bestraald worden een terminale hersentumor hebben. Daardoor merken ze vreemde dromen misschien minder snel op of maken ze er geen melding van.
Er zijn geen EEG-tests op de Australische man uitgevoerd, dus het effect van de bestraling op zijn hersenen blijft in nevelen gehuld. ‘Maar als de straling invloed had op de hersenactiviteit, dan is het goed mogelijk dat dat tot een verandering in de droomervaring leidt’, zegt Simon Cropper van de University of Melbourne.
Terug naar zwart-wit
De dromen van de man zijn mogelijk kleurrijker geworden doordat kleur een eenvoudig aan te passen component van perceptie is, zegt Cropper. Hallucinogenen – stoffen die hallucinaties kunnen opwekken – veranderen ook de patronen die op een EEG te zien zijn en intensiveren meestal ook de ervaring van kleur.
Er zou ook een prozaïscher verklaring kunnen zijn, zegt Robert Stickgold van de Harvard-universiteit. Het kan ook zijn dat de man dankzij de straling vaker waker werd gedurende de verschillende stadia van slaap, waardoor de kans groter werd dat hij dromen in kleur opmerkte en onthield, zegt hij.
De man kwam van zijn tumor af door de bestraling en een paar dagen na het einde van de behandeling begon hij ook weer in zwart-wit te dromen. McKay hoopt dat andere mensen zich melden die een vergelijkbare ervaring hebben gehad met veranderende droomervaring tijdens radiotherapie, zodat het fenomeen verder bestudeerd kan worden.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees verder: