Zwetende en verhitte lichamen tijdens flinke sportsessies zijn mogelijk verleden tijd met dit zelfventilerende pak. Engineers hebben een sportoutfit ontworpen die uit levende bacteriële cellen bestaat die reageren op luchtvochtigheid.
De sportuitrusting bevat ventilatieflappen die qua grootte variëren tussen het formaat van een duimnagel en een vinger. Ze zijn aangebracht op plekken waar het lichaam veel warmte en zweet produceert. Op plekken waar je het heel warm krijgt, zijn de flappen groter dan bij minder hete plekken. De flappen die op plekken zitten waar je veel zweet, gaan sneller open.
‘Er komt een moment dat we een grieppandemie niet kunnen voorkomen’
Ron Fouchier staat aan de frontlinie in de strijd tegen de griep. Met nieuwe vaccins wil hij ons beschermen tegen toekomstige pandemieën.
De flappen bestaan uit een natuurlijke latex onderlaag met een robuust oppervlak waar bacteriële cellen in parallelle lijnen op zijn aangebracht. Hierdoor ontstaat een structuur met twee lagen. Deze structuur kan goed van vorm veranderen. De cellen krimpen of zetten uit wanneer de luchtvochtigheid verandert. Wanneer een atleet intensief bezig is en begint te zweten, zetten de cellen uit waardoor de flappen opengaan. De cellen krimpen weer zodra het lichaam afgekoeld is. De flappen gaan dan dicht.
Door dit systeem in het sportpak aan te brengen, kan het lichaam tijdens het sporten steeds op de juiste temperatuur worden gehouden. ‘Het voelt net alsof je een airconditioner op je rug draagt’, zegt Wen Wang, de hoofdonderzoeker.
Mocht je nou ook last hebben van zweetvoeten, dan hebben de onderzoekers een extraatje voor je. Ze hebben een hardloopschoen ontworpen met dezelfde ventilatieflappen.
Meerdere functies
Onderzoekers kunnen de bacteriële cellen niet alleen gebruiken voor de temperatuurregeling van sporterslichamen, maar ook voor andere doelen. De wetenschappers van het Massachusetts Institute of Technology hebben namelijk aangetoond dat de cellen groen fluoresceren bij een bepaalde luchtvochtigheid. Met de sportoutfit kunnen atleten dan lekker koel sporten én zijn ze zichtbaar wanneer het donker is – maar dan moet je natuurlijk wel blijven zweten. ‘In de toekomst kunnen we er misschien zelfs voor zorgen dat de cellen een heerlijke geur afgeven tijdens het sporten’, zegt Wang.
Naast de handige functies van de levende cellen, hebben de cellen nog een ander voordeel. Ze kunnen snel en op grote schaal worden geproduceerd. Verder zijn geen andere bestanddelen nodig om de cellen op luchtvochtigheid te laten reageren.
Eetbaar en koel
De bacteriële cellen die de wetenschappers voor het sportgoed gebruiken, zijn overigens niet gevaarlijk. Ze zijn zelfs eetbaar. Deze cellen zitten onder andere in voedingsproducten zoals Japanse gefermenteerde sojabonen en hebben een voedselkeurmerk van de Food and Drug Administration (FDA) van de Verenigde Staten.
Deze sportoutfit is niet het eerste pak dat ervoor zorgt dat sporters koel kunnen sporten. ‘Colin Dawson kwam al eerder met een sportpak dat reageert op luchtvochtigheid’, zegt hoogleraar inspanningsfysiologie Hein Daanen van de Vrije Universiteit Amsterdam. ‘Dat pak bevat paardenharen. Die haren veranderen van lengte wanneer de luchtvochtigheid verandert. Zo komt er lucht tussen de haren, wat weer voor verkoeling zorgt.’
Ventilatie nodig
Ventilatie is voor sporters heel belangrijk, volgens Daanen. ‘Het lichaamszweet moet verdampen om voor verkoeling te zorgen. Het menselijke koelsysteem is er alleen op gericht dat we geen kleding aan hebben. De ventilatie moet dus door de kleding heen.’
Daanen is nog niet helemaal onder de indruk van het microbiële pak. ‘De essentie van het pak zou moeten zijn dat de luchtvochtigheid flink verlaagt, maar dat is hierbij niet het geval. Wel gaat de temperatuur omlaag. Ik weet ook niet waarom dit gebeurt.’
Deze sportuitrusting is nog niet klaar voor gebruik in de sport, volgens Daanen. ‘Het is in mijn vakgebied belangrijk dat de outfit bij verschillende mensen wordt onderzocht. Dat is hier niet aan de orde. Het onderzoek behoeft nog meer validatie.’ Wel vindt Daanen het gebruik van levende microbiële cellen een leuke toepassing.
Mis niet langer het laatste wetenschapsnieuws en meld je nu gratis aan voor de nieuwsbrief van New Scientist.
Lees verder: