Meer dan 2 miljoen Europeanen met hooikoortsklachten kunnen hulp krijgen uit onverwachte hoek. Een klein kevertje kan hun klachten verlichten door de ‘hooikoortsplant’ ambrosia op te eten.
De invasieve ambrosiaplant komt in meer dan dertig Europese landen voor en leidt tot veel overlast bij hooikoortspatiënten. Deze van oorsprong Noord-Amerikaanse exoot bloeit van eind augustus tot oktober – net wanneer het hooikoortsseizoen voorbij lijkt. Bovendien zorgen de pollen voor sterke allergische reacties.
Ieder mens een persoonlijk dieet
Gezondheidseconoom Milanne Galekop onderzocht gepersonaliseerde diëten. Zijn die echt de moeite en de kosten waard?
Verschillende partijen roepen daarom al jaren op tot het uitroeien van de plant. Maar hij blijft oprukken. Een internationale onderzoeksgroep concludeert in Nature Communications dat de economische kosten van de exoot worden onderschat. Ook schrijven deze onderzoekers dat bladhaantjes – een soort kevers – een goed biologisch bestrijdingsmiddel kunnen zijn.
Ambrosia kost miljarden
De onderzoekers begonnen met een uitgebreide analyse van de gevolgen van ambrosia voor de volksgezondheid en economie. Ze keken naar detailleerde pollenmetingen en gegevens uit de gezondheidszorg in een gebied in Zuidoost-Frankrijk waar de plant voorkomt. Dit combineerden ze met informatie van 296 pollenmeetstations in Europa en de gemiddelde zorgkosten van hooikoortspatiënten in Europa. Ook bekeken de onderzoekers hoeveel werk mensen missen door hooikoortsklachten.
Uit dit onderzoek blijkt dat jaarlijks ruim 10 miljoen Europeanen last hebben van ambrosia. Door medische kosten en gemist werk zorgt dit jaarlijks voor een kostenpost van 7,4 miljard euro.
‘Europa gaat er nu vanuit dat de totale kosten door invasieve plantensoorten 12 miljard euro is’, zegt hoogleraar Heinz Müller-Schärer van de Zwitserse Universiteit van Fribourg. ‘Aangezien de kosten van enkel ambrosia al boven de 7 miljard liggen, worden de totale kosten dus erg onderschat.’
Knabbelend kevertje
Sinds 2013 wordt de mens in Italië geholpen in de strijd tegen ambrosia. Daar leeft sindsdien het bladhaantje, waarvan de larven zich van ‘s ochtends vroeg tot ‘s avonds laat volvreten met ambrosia. Dat beschadigt de plant, waardoor die niet tot bloei komt en dus geen pollen produceert. Veldonderzoek in Italië liet zien dat het kevertje de ambrosiapollen met 82 procent kan doen afnemen.
Het beestje lijkt de ideale ambrosiabestrijder doordat het andere planten met rust laat. Wel deed het insect zich in het lab tegoed aan zonnebloemen. Maar veldtests laten zien dat dit in de praktijk bijna nooit gebeurt. ‘In Italië groeien allerlei soorten zonnebloemen en daar lijkt het kevertje geen problemen te veroorzaken’, zegt Müller-Schärer. ‘Er wordt hooguit een beetje aan geknabbeld door volwassen kevers.’
In China wordt het insect al gekweekt en grootschalig ingezet als biologische onkruidbestrijding.
Natuurlijke verspreiding
In heel Europa zou dit insect 1 miljard euro aan hooikoortskosten kunnen schelen, becijferen de onderzoekers. Maar voorlopig komt de kever enkel voor in het zuiden van Zwitserland, Italië, Slovenië en Kroatië. Ten noorden van de Alpen waagt hij zich nog niet.
Müller-Schärer raadt mensen af om – zodra er weer gereisd mag worden – de kevers mee te nemen uit Italië, Slovenië of Kroatië. ‘Bewust een soort introduceren, is niet toegestaan.’
Ook kan de mens onbewust het diertje helpen zich te verspreiden. ‘Na ons onderzoek in Italië moesten we voorkomen dat we per ongeluk kevers meenamen’, vertelt Müller-Schärer. ‘Dat was lastig. De beestje klampen zich gemakkelijk aan van alles vast. We haalden er zelfs vijftig uit het krullende haar van een van de studenten. Het zou me dus niet verbazen als ze zich op ‘natuurlijke’ wijze door Europa zullen gaan verspreiden.’
