De ‘interstellaire planetoïde’ lijkt toch geen planetoïde, maar een komeet. Wel komt ‘Oumuamua nog altijd van buiten het zonnestelsel.
In oktober 2017 zagen astronomen plots een object onder een ongebruikelijke hoek door het zonnestelsel vliegen. Later noemden ze het ding ‘Oumuamua. Analyses van zijn baanbeweging wezen uit dat ‘Oumuamua niet rond de zon cirkelt, maar simpelweg voorbijvloog. Vanuit een gebied aan de zuidelijke hemel was het object in onze richting geslingerd. Daarmee was het de eerste waargenomen overloper van een andere ster.
Onderzoekers dachten meteen al dat het een komeet kon zijn. Die bewegen namelijk vaak in vreemde, uitgerekte banen. Bovendien verwachtten ze dat het eerste interstellaire object dat we zouden zien een komeet zou zijn, omdat kometen helderder en makkelijker waarneembaar zijn dan planetoïden. Ook komen ze in het zonnestelsel vaker voor.
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
Geen staart
Er was echter een probleem met de komeethypothese. Als een komeet vlak langs de zon scheert, verwarmt het ijs aan zijn oppervlak. Dat verandert in gas, zodat de komeet zijn kenmerkende staart en halo krijgt. Hoewel ‘Oumuamua wel een komeetachtig helder oppervlak had, vertoonde het object geen tekenen van gas of een staart.
Nu hebben onderzoekers van de European Space Agency toch een aanwijzing gevonden dat er ijs van ‘Oumuamua af komt. Ze modelleerden het pad dat het object zou moeten volgen als het door de zwaartekracht van de zon, planeten en andere joekels in het zonnestelsel wordt rondgeslingerd. Dat model vergeleken ze met het daadwerkelijke pad van ‘Oumuamua, zoals dat door ruimtetelescoop Hubble en enkele grondtelescopen was waargenomen.
De onderzoekers ontdekten dat het traject niet door louter impuls en zwaartekracht kan worden verklaard. Er moet een of ander stuwmechanisme zijn dat ‘Oumuamua extra snel van de zon vandaan duwde.
Buitenaardse stuwmotoren
Voordat je al te enthousiast wordt: daarmee is ‘Oumuamua nog geen buitenaards ruimteschip dat met raketmotoren is uitgerust. Naarmate het object van de zon vandaan bewoog, werd de stuwkracht minder.
De onderzoekers vergeleken dit versnellingspatroon met enkele modellen van mogelijke verklaringen. Er was maar één verklaring waarbij het model overeenkwam met het patroon: ijs dat onder een stoffige of rotsige oppervlaktelaag wordt verwarmd en verandert in gas dat de interstellaire bezoeker voortstuwt.
Een wat doelgerichtere versnelling, bijvoorbeeld opgewekt door buitenaardse stuwmotoren, zou tijdens ‘Oumuamua’s tocht door het zonnestelsel vermoedelijk constant blijven. ‘We kunnen de beweging van het object verklaren met kometaire ontgassing. Er is dus geen reden om er een exotischere verklaring bij te halen’, zegt onderzoeksleider Marco Micheli.
Gebak
De aanwezigheid van ijs maakt het object eerder een komeet dan een planetoïde. ‘Dit betekent alleen dat het geen planetoïde is. Het is zeker weten nog altijd interstellair’, zegt Micheli. Volgens hem wijst dat erop dat kometen in andere stersystemen niet enorm verschillen van de kometen die we hier aantreffen.
‘Net zoals verschillende bakkerijen gespecialiseerd zijn in verschillende soorten gebak, zouden verschillende planetenstelsels verschillende soorten planetesimalen kunnen vormen’, zegt Michele Bannister van de Queen’s University Belfast in het Verenigd Koninkrijk. ‘Het feit dat dit object behoorlijk lijkt op kometen in ons eigen zonnestelsel, geeft aan dat we vrij goed begrijpen hoe planetenstelsels zich vormen en evolueren.’
Het onderzoek is gepubliceerd in Nature.
Mis niet langer het laatste wetenschapsnieuws en meld je nu gratis aan voor de nieuwsbrief van New Scientist.
Lees verder: