Gedragsexperimenten wijzen uit dat bijen het onderscheid kennen tussen één en geen. Toen de insecten werden aangemoedigd om te vliegen naar het plateau met de minste objecten, verkozen ze plateaus zonder objecten boven plateaus met weinig objecten. Bijen zijn daarmee de eerste ongewervelden waarvoor is aangetoond dat ze het concept ‘nul’ begrijpen.
Om te testen of honingbijen het concept ‘nul’ begrijpen, trainden zoöloog Scarlett Howard en haar collega’s van de RMIT University in Melbourne de bijen om onderscheid te maken tussen getallen. Ze presenteerden de bijen steeds twee plateaus, elk met tussen de één en vier objecten. Op het plateau met de minste objecten vonden de bijen een zoete sucrose-oplossing. Op het andere plateau wachtte een smerige kinineoplossing. Om te voorkomen dat de bijen associaties zouden leggen met de vorm van de objecten in plaats van met het aantal, gebruikten de onderzoekers verschillend gevormde objecten. Toen de bijen minimaal 80 procent van de tijd voor het plateau met de minste objecten kozen, kon het echte experiment beginnen. De bijen werd de keuze voorgelegd tussen een plateau met twee of drie objecten, en een plateau met nul objecten. De bijen kozen voor het plateau met nul objecten.
Aanvullend bewijs
In een tweede experiment moesten de bijen kiezen tussen een plateau met nul objecten en een plateau met tussen de één en zes objecten. Ook nu kozen ze steevast voor het plateau met nul objecten, maar wanneer het andere plateau maar één object bevatte deden de bijen langer over hun beslissing dan wanneer het zes objecten bevatte.
‘Ik probeer robots te ontwikkelen die ook echt een nieuwe stap maken’
Hoe werkt vliegen? Dat lijkt een simpele vraag, maar voor luchtvaarttechnicus en bioloog David Lentink is het een levenslange zoektocht.
De bijen vonden het vraagstuk dus lastiger wanneer het verschil tussen de twee aangeboden hoeveelheden afnam. Howard ziet hierin aanvullend bewijs dat de bijen nul als een getal zien.
De onderzoeksresultaten suggereren dat het begrip dat bijen hebben van het concept ‘nul’ vergelijkbaar is met dat van mensen en primaten, zegt zij. Waarvoor bijen die vaardigheid nodig hebben, is vooralsnog onduidelijk. ‘Die vraag is niet één-twee-drie te beantwoorden’, zegt Howard.
Nulclub
Van primaten was al bekend dat je ze kunt aanleren om nul als een getal te zien. Howard is één van de eersten om te testen of voor een andere diersoort hetzelfde geldt, zegt gedragsbioloog Susan Healy van de universiteit van St. Andrews. ‘Als Howard’s onderzoeksresultaten kloppen, moeten we onze lesboeken herschrijven’, zegt ze.
Het begrip ‘nul’ is geen gemakkelijk concept, zelfs niet voor ons mensen. Kinderen leren het getal nul later dan andere getallen, en vinden het moeilijk in te zien of nul meer of minder is dan één.
Met hun kleine hersenen lijken bijen onwaarschijnlijke kandidaten om onderdeel uit maken van de nulclub. Maar bijen hebben verrassend goed ontwikkelde getalvaardigheden. Uit een eerdere studie bleek bijvoorbeeld al dat ze kunnen tellen tot vier.
Mis niet langer het laatste wetenschapsnieuws en meld je nu gratis aan voor de nieuwsbrief van New Scientist.
Lees verder: