De gezondheidseffecten van blootstelling aan fijnstof zijn vermoedelijk groot, maar betrouwbaar grootschalig epidemiologisch onderzoek ontbreekt nog. Luc Int Panis, gastdocent aan de Universiteit Hasselt en onderzoeker aan het Vlaams Instituut voor Technologisch Onderzoek wil daarin verandering brengen.
U doet onderzoek naar fijnstof in het verkeer. Waarnaar kijkt u vooral?
‘Allereerst naar de blootstelling, en dan vooral hoe mensen aan fijnstof worden blootgesteld. Onze gegevens over de gezondheidseffecten van fijnstof komen vooral uit grootschalige epidemiologische studies uit de Verenigde Staten. Maar die studies waren niet altijd even goed. Vaak waren ze op basis van de luchtkwaliteit in de woonplaats van mensen. Maar om die luchtkwaliteit te meten, stond soms slechts één meetpunt in de woonplaats. Bovendien wist men niet zeker of mensen inmiddels verhuisd waren. Het gaat dus echt om hele ruwe gegevens.
Is het aardse magneetveld de weg kwijt?
Volgens sommigen kan het aardmagneetveld elk moment omkeren. Is er reden tot zorg?
In mijn onderzoek pleit ik ervoor dat we dat veel beter moeten doen. We moeten echt weten waar mensen zijn. Ze volgen op hun werk, thuis en onderweg. Want het blijkt dat de blootstelling aan sommige soorten fijnstof, zoals roet – black carbon – één van de schadelijkste vormen, vooral gebeurt tijdens de verplaatsing. Daar hebben doctoraalstudenten van mij onderzoek naar gedaan.’
Wat gebeurt er dan tijdens die verplaatsing?
‘Het maakt uit waar je bent – binnen of buiten, in je auto of lopend op straat. Dat kan soms zelfs een factor 2 schelen, qua blootstelling. Daarnaast maakt het uit hoe actief je bent. Als je fietst, adem je dieper in en krijg je dus meer fijnstof binnen. Dat kan soms wel vier- tot negenmaal meer zijn.’
Welke gevolgen heeft dat?
‘Fijnstof inademen heeft gezondheidseffecten. Op de ademhaling bijvoorbeeld, maar het heeft vooral ook invloed op ons cardiovasculair systeem. Tegelijk beschermt beweging en actief zijn ook juist tegen cardiovasculaire aandoeningen. Dus in mijn onderzoek probeer ik ook te achterhalen welke kant de balans op gaat. Wat het effect is van dat soort korte piekblootstelling tijdens een inspanning?’
Kunt u zulk soort piekblootstelling ook vertalen naar gezondheidseffecten?
‘We kennen de gezondheidseffecten van fietsen en lopen. Maar een piekblootstelling aan fijnstof direct vertalen naar gezondheidseffecten is nog lastig. Wat we nu doen, is kijken hoeveel fijnstof je binnenkrijgt wanneer je bijvoorbeeld tweemaal een half uur fietst per dag. Dat middelen we vervolgens uit over een jaar om de equivalente blootstelling uit de grote epidemiologische onderzoeken te vinden. Dat nemen we dan als gezondheidseffect, maar dat is natuurlijk heel kort door de bocht. Op dit moment is er echter niets beters. Ik wil graag zoeken naar een oplossing voor dat probleem.’
New Scientist Live: Fijnstof
Kan de lucht die je inademt je letterlijk ziek maken? Wetenschappers vermoeden dat dat wel het geval is als deze teveel fijnstof bevat, minuscule deeltjes die in je longen terecht komen en daar de kans op allerlei ziektes vergroten. Tijdens een speciale avond over dit belangrijke onderwerp op 15 maart 2017 praat New Scientist u samen met de universiteit Hasselt in één klap bij. Meer informatie, of schrijf je direct gratis in.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees verder: