Vandaag publiceerde IPCC, een organisatie van de Verenigde Naties, een nieuw rapport waarin gepleit wordt voor ingrijpende maatregelen om de opwarming van de aarde tegen te gaan. Maar is het niet al te laat? New Scientist-auteur Michael Le Page praat je bij over alles wat je moet weten over het nieuwe rapport.
Waarom is dit rapport nu uitgekomen?
Enkele eilandnaties die het risico lopen te verdwijnen onder de stijgende zeespiegel eisten tijdens de klimaatonderhandelingen van 2015 in Parijs snelle en effectieve maatregelen. Om hen tegemoet te komen, hebben de betrokken landen afgesproken meer te doen dan de opwarming alleen proberen te beperken tot de 2°C boven het pre-industriële niveau. Zij beloofden ook ‘de inspanningen voort te zetten om de temperatuurstijging tot 1,5°C boven het pre-industriële niveau te beperken’.
Klinkt redelijk, toch?
Veel klimaatwetenschappers waren zelfs verrast. De aarde is namelijk al met 1°C opgewarmd, en geen enkel land deed genoeg om zelfs de ruimere doelstelling van 2°C te behalen. Toch besloten de betrokken landen dat het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC), een organisatie van de Verenigde Naties, een rapport moest opstellen. Daarin moest komen te staan wat het verschil is tussen de effecten van 1,5°C opwarming en die van 2°C opwarming. En het rapport zou in kaart moeten brengen wat nodig is om deze doelen te bereiken. Het rapport is een samenvoeging van onderzoek dat al eerder is gepubliceerd, dus we hoefden niet op verrassingen te rekenen.
Materialen die licht terugspoelen in de tijd stellen de natuurkunde op de proef
Zogeheten temporele metamaterialen werken als een soort ‘spiegels in de tijd’. Wetenschappers gebruiken deze materialen om de relativiteitstheorie ...
Waarschijnlijk is het beter om de opwarming te beperken tot 1,5°C?
Ja. Maar ook dan zijn de gevolgen van de opwarming zeer ernstig, voornamelijk voor arme mensen.
Maar we kunnen het wel toch? De opwarming beperken tot 1,5°C?
Nee.
Staat dat in het nieuwe rapport?
In het rapport staat het niet zo sterk, maar een eerste versie, die in februari uitlekte, wond er geen doekjes om: ‘De kans is zeer groot dat, gezien de huidige uitstoot en de huidige nationale beloften, de aarde meer dan 1,5°C boven het pre-industriële niveau zal opwarmen.’ In een latere versie is dit afgezwakt: ‘Er is geen eenvoudig antwoord op de vraag of het haalbaar is de opwarming te beperken tot 1,5°C … omdat veel verschillende aspecten gemoeid gaan met de haalbaarheid.’ In het eindrapport is zelfs deze zinsnede geschrapt.
Ho eens even, sinds wanneer worden wetenschappelijke rapporten afgezwakt?
Klimaatwetenschappers schrijven de eerste versies van IPCC-rapporten. Maar de uiteindelijke formulering van zo’n rapport is het resultaat van uitgebreide onderhandelingen tussen diplomaten. We weten uit nog meer lekken dat de Verenigde Staten een van de landen was die probeerden het rapport af te zwakken.
Waarom kunnen we de opwarming niet beperken tot 1,5°C?
Je kunt je het volgende afvragen: als buitenaardse wezens morgen op aarde zouden landen en al onze fossiele brandstoffen zouden meenemen, hoeveel heter wordt de planeet dan nog? Volgens een onderzoek dat in augustus verscheen (te laat om opgenomen te worden in dit rapport), zou de wereld zelfs dan de 1,5 °C-grens kunnen passeren. Dat is niet absoluut zeker het geval, maar het ligt wel binnen het scala van mogelijkheden.
Game over, dus?
De meeste onderzoeken suggereren dat het nog steeds mogelijk is om de opwarming tot onder de 1,5°C te beperken. Of op zijn minst om er later deze eeuw naar terug te keren, nadat we de grens even hebben overschreden. Maar om dit voor elkaar te krijgen, is het niet voldoende om de uitstoot drastisch te verminderen – wat op zich al een enorme, radicale verandering in onze leven zou betekenen. We zouden daarnaast een manier moeten vinden om CO2 uit de atmosfeer te verwijderen.
Kunnen we dat dan niet gewoon doen?
‘Zelfs als het technisch haalbaar is, gaat het niet gebeuren als we geen overeenstemming bereiken op alle technische, politieke en sociale vlakken’, zegt Glen Peters van CICERO, het Noorse centrum voor internationaal klimaatonderzoek. Momenteel neemt de wereldwijde uitstoot alleen maar toe. En we hebben nog geen techniek in handen om grote hoeveelheden CO2 uit de atmosfeer te verwijderen. ‘De kans is groot dat het vereiste niveau van CO2-verwijdering niet haalbaar is’, stond dan ook in een eerdere versie van het rapport.
Goed, die 1,5°C kunnen we wel vergeten. Liggen we wel goed op weg voor dat 2°C-doel?
In het rapport staat dat de opwarming van de aarde, als alle landen de maatregelen doorvoeren die ze beloven, in 2100 ongeveer 3°C bedraagt. De opwarming zal daarna gestaag toenemen. Volgens de Climate Action Tracker kunnen we, als het beleid niet verandert, rekenen op een opwarming van 3,4°C in 2100. Als landen nu hun best gaan doen om de doelstellingen van het klimaatakkoord van Parijs halen, zal het gaan om 3,2ºC.
Dat is deprimerend.
Tja, het ziet er niet goed uit. Maar ook als we de doelstellingen van het Parijs-akkoord niet behalen geldt: elke maatregel die de uitstoot beperkt, zorgt ervoor dat de aarde net wat minder opwarmt.
Mis niet langer het laatste wetenschapsnieuws en meld je nu gratis aan voor de nieuwsbrief van New Scientist.
Lees ook: