Verweven leven: een ode aan de schimmel

De liefde die de excentrieke onderzoeker Merlin Sheldrake koestert voor schimmels druipt van de pagina’s van zijn boek Verweven leven.

Heel af en toe komt er een boek op je pad dat voor eens en voor altijd je ­fascinatie voor een onderwerp aanwakkert. Verweven leven van Merlin Sheldrake is er een van dat kaliber. Vergeet ­schattige dieren zoals panda’s en vreemde planten zoals venusvliegenvangers. Als je écht een spannende sage over de natuur wil lezen, moet je je voorbij de flora en fauna wagen en je verdiepen in de wereld van de schimmels.

Complex seksleven

Wist je bijvoorbeeld dat meer dan 90 procent van de planten afhankelijk is van een sociaal schimmelnetwerk dat ze ondergronds verbindt, het zogeheten wood wide web? Of dat schimmels elk jaar vijftig megaton (!) aan sporen produceren, het ­gewicht van een half miljoen blauwe vinvissen? Of dat het ons maar niet lukt om de truffel te kweken doordat deze smakelijke schimmel stiekem een enorm complex seksleven heeft? In Verweven leven ­schieten dit soort voorbeelden als paddenstoelen uit de grond.

Merlin Sheldrake is de uitge­lezen persoon om je mee te ­nemen in de schimmelwereld. Hij is een excentriekeling die er ­alles voor over heeft om meer te ­leren over zijn onderzoeks­onderwerp. Zo schreef hij zich, hunkerend naar een creatieve ingeving, in voor een lsd-experiment: ‘Ik lag met mijn ogen dicht op het ziekenhuisbed en vroeg me af hoe het was om een schimmel te zijn.’

Sheldrakes vérgaande liefde voor het onderwerp druipt van het papier. Dat maakt van Verweven leven niet alleen een boeiend verhaal, maar ook een ode. Elke pagina raak je meer in de ban van het schimmelnetwerk.

Schimmig proces

De grote vraag die het boek opwerpt, is hoe we schimmels nu eigenlijk moeten zien. Als je naar het gedrag van een schimmelnetwerk kijkt, lijkt dat soms keuzes te maken of zelfs tekenen van intelligentie te vertonen. Tegelijkertijd waarschuwt Sheldrake ervoor om de schimmel geen dierlijke of zelfs menselijke eigenschappen toe te schrijven. Wat er precies in de schimmel omgaat, is een schimmig proces dat we nog lang niet hebben doorgrond.

Waar Sheldrake zijn lezers in elk geval van overtuigt, is dat al het aardse leven is verbonden op manieren die je je nooit ­eerder hebt voorgesteld. En die openbaring alleen al maakt het boek net zo geestverruimend als sommige van zijn psychedelische hoofdrolspelers.