Is een toevallige gebeurtenis wel zo toevallig als onwaarschijnlijkheden om de haverklap voorkomen? Ons brein is geen ster in het juist inschatten van de kans dat zich iets onverwachts voordoet. Zo kon het gebeuren dat Paul de Octopus een wereldwijde beroemdheid werd toen hij tijdens het WK voetbal van 2010 de juiste winnaar van de zeven wedstrijden van het Duitse elftal aanwees. En ook nog eens de uitkomst van de finale goed voorspelde.
In Het onwaarschijnlijkheidsprincipe schetst de Britse statisticus David Hand een aantal statistische wetmatigheden die Paul de Octopus van helderziend wonderdier degraderen tot een doorsnee zeewezen. Ook andere bizarre gebeurtenissen, zoals hoe het kan dat iemand zeven keer door de bliksem wordt geraakt, blijken prima te verklaren.
Een van de wetmatigheden waaraan Paul de Octopus zijn helderziendheid ontleende, is de ‘wet van de werkelijk grote aantallen’. Bij een voldoende groot aantal gelegenheden is het aannemelijk dat ongeacht welke bizarre gebeurtenis zich voordoet. Met andere woorden, als je dieren maar vaak genoeg voorspellingen laat doen, is er op een gegeven moment altijd wel eentje die het bij het rechte eind heeft. In dit geval was de kans op een juiste voorspelling overigens 1 op 256, waardoor de onwaarschijnlijkheid van de prestatie van Paul dus eigenlijk best meevalt.
Het Onwaarschijnlijkheidsprincipe biedt de lezer een spoedcursus statistiek. De heldere voorbeelden zorgen ervoor dat je een beter gevoel krijgt voor de manieren waarop kansberekening in het leven van alledag tot uiting komt. We hoeven bij een volgend voetbaltoernooi niet raar op te kijken als Hendrik het helderziende schaap alle verliespartijen van Oranje correct voorspelt.
Het onwaarschijnlijkheidsprincipe
David Hand
Ambo|Anthos uitgevers
€ 21,99
Lees ook: