In Tussen glimlach en grimas duikt Mariska Kret in de emotionele wereld van dieren.
Psycholoog Mariska Kret is gefascineerd door emoties. Voor wetenschappers is dit ingewikkelde materie, des te meer omdat Kret veelal emoties bij dieren onderzoekt. Emoties zijn al moeilijk meetbaar bij mensen, laat staan bij dieren. Maar juist daarom begeeft Kret zich in uiterst boeiend gebied, waar gevoel, instinct en nieuwgierigheid goede wetenschap aandrijft.
Wij mensen zijn veel irrationeler dan we denken, beargumenteert Kret overtuigend in haar boek Tussen glimlach en grimas. Maar niet getreurd, volgens haar is handelen uit emotie vaak juist verstandig. Ze zetten bijvoorbeeld aan tot snel handelen: een angstig persoon zal een moeilijke situatie proberen te veranderen of ontkomen. Emoties zijn daarnaast aanstekelijk, en zorgen zo voor eensgezindheid. En emoties zijn een efficiënt communicatiemiddel.
Scheiding tussen mens en dier
Een mooie bijvangst van het boek is dat het de mens dichterbij het dierenrijk plaatst. Sterker nog, wanneer Kret over ‘dieren’ spreekt, bedoelt ze daar ook mensen mee. Ze haalt de beroemde gedragsbioloog Frans de Waal aan, die stelde dat ‘antropodenial’ (ontkenning van ‘menselijke’ emoties bij dieren) misschien wel veel erger is dan antropomorfisme (menselijke emoties toeschrijven aan dieren).
Het vervagen van de scheidingslijn tussen dier en mens blijkt zelfs van groot belang: dieren zijn nodig om menselijke emoties te verklaren. Neem bijvoorbeeld de vraag waarom onze mondhoeken bij glimlachen omhoog gaan. Interessant genoeg lijkt onze glimlach af te stammen van de angstemotie die chimpansees vertonen, waarbij de mondhoeken eveneens omhoog bewegen. Wie angst toont, laat zien ongevaarlijk te zijn. Lachen is een nog extremer signaal van dezelfde soort: wie glimlacht, is betrouwbaar. Het is een van de vele concrete en overtuigende voorbeelden in Tussen glimlach en grimas. Allemaal zijn ze te danken aan een frisse blik op goede, moderne wetenschap.
