Wat zou u doen als u kunt kiezen of uw toekomstige kindje wel of geen erfelijke ziektes met zich meedraagt? En wat als u het uiterlijk kunt bepalen? Dat soort ethische vragen roept ontwerper Bertrand Burgers op met zijn Baby Builder.
Baby Builder, dat klinkt als een babybouwpakket. Is het dat ook?
‘Ja, met deze installatie kun je een baby samenstellen. Via een groot touchscreen geef je steeds aan wat je wilt: een jongen of een meisje; een kind dat op jongens of meiden valt, of op allebei, of een kind dat aseksueel is.
Op een gegeven moment worden de keuzes steeds controversiëler. Later kun je bijvoorbeeld de huidskleur van je baby bepalen en besluiten of je kind een Einstein wordt. Maar bij elke stap is het ook mogelijk om ervoor te kiezen dat je jouw kind op dat vlak niet genetisch modificeert. Aan het einde van alle stappen krijg je dan jouw samengestelde baby te zien.’
Hoe reageren mensen op de keuzes die ze krijgen voorgelegd?
‘Ruim driehonderd mensen hebben nu de Baby Builder gebruikt. Sommigen vinden het in eerste instantie niet oké dat er een mogelijkheid is om je baby genetisch te modificeren. Van de deelnemers gaf 53 procent aan dat ze liever geen gebruikmaken van deze optie; 14 procent zou dit zelfs zeker niet doen. De resultaten laten echter zien dat 100 procent ervoor kiest om het DNA zo te manipuleren dat ze bepaalde erfelijke ziektes zoals diabetes en alzheimer uitsluiten. Daar schuilt een paradox in.’
Waarom denkt u dat die paradox aanwezig is?
‘Een aantal mensen vertelde dat zodra je eenmaal bezig bent, het toch lastig is om de verleiding te weerstaan. Anderen gaven als reden voor hun beslissingen dat ze bang zouden zijn dat hun kind achterblijft als alle andere ouders hun kind wel genetisch zouden aanpassen en zij niet.’
Wat zeggen de resultaten van de Baby Builder over de werkelijkheid?
‘Alle deelnemers hebben een enquête ingevuld waarin ze beantwoorden of ze dezelfde keuzes zouden maken in het echte leven. De data van mensen die hier ‘nee’ op hebben geantwoord, heb ik uit de resultaten gehaald. Maar het blijft natuurlijk een kunstwerk; het is geen legitieme onderzoekstool. Toch kunnen wetenschappers van het Erasmus MC de data wel degelijk gebruiken als input voor hun onderzoek naar meningen binnen de samenleving over genetische modificatie.
Wel waren de mensen die tot nu toe de Baby Builder hebben gebruikt voornamelijk bezoekers van technologie- en kunstevenementen. Over het algemeen is die doelgroep toch een tikkeltje links en wat hoger opgeleid. In de toekomst wil ik de installatie daarom op meer uiteenlopende evenementen zetten.’
Denkt u dat we straks onze eigen baby’s kunnen samenstellen?
‘Het is een gevoelig onderwerp. Ik wilde met mijn kunstwerk vooral een brug slaan tussen de wetenschap en de samenleving; een gesprek aangaan. Maar ik hoor wel van wetenschappers dat het heel lastig wordt om in de toekomst echt aan iemands intelligentie te sleutelen. Hoewel de snelheid waarmee technologie zich ontwikkelt ons vaak verrast, verwacht ik toch niet dat we genetische modificatie op dezelfde manier kunnen toepassen als bij de Baby Builder.’
De Baby Builder is tot en met 22 augustus te proberen in Museum De Fundatie in Zwolle. Tickets voor dit museum zijn hier te bestellen.