Een geschiedenis van de wereld in acht plagen geeft een nieuwe dimensie aan het verleden, creëert meer begrip voor het heden en schijnt nieuw licht op de toekomst.
Steden als Rome en Constantinopel hadden een krachtveld om zich heen. Een onzichtbare barrière die vijandige troepen beter op afstand hield dan welk zwaard dan ook. Datzelfde krachtveld weerde witte mannen uit Congo, en verloste Haïti van de Franse kolonisten. De hand van God? Nee, legt socioloog Jonathan Kennedy uit. Dat is de hand van ziektekiemen.
Wie denkt dat geschiedenis een saaie opsomming is van jaartallen en ‘Grote Mannen’, doet er goed aan om Een geschiedenis van de wereld in acht plagen open te slaan. Niet alleen omdat The Lord of The Rings en Star Trek regelmatig worden aangehaald, maar vooral omdat individuele mensen in dit boek slechts een bijrol hebben. Het gaat niet over wie en wanneer, maar over waarom en hoe. Die vragen hebben een verrassend antwoord.
Grote Mannen
Het verhaal begint bij de vroegste menselijke geschiedenis, toen wij nog niet de enige mensensoort op aarde waren. Wij bleven toen niet als enige over door onze superieure aard, maar door geluk, ziekten en een beter immuunsysteem. Dat blijkt vaker te gebeuren. Grote Mannen zoals Columbus en Alexander de Grote waren niet beter dan de rest, en vooral niet beter dan de bevolking die ze onderwierpen. Het waren voornamelijk hun ziektekiemen die de geschiedenis vorm gaven.
Dat de rol van ziekten in de geschiedenis nu pas duidelijk is, heeft een logische verklaring. Wetenschappers kunnen pas sinds een paar jaar echt oud DNA uitlezen. Daardoor weten we nu dat onze ‘overwinning’ op de neanderthalers is veroorzaakt door de overdracht van ziekten, niet door bruut geweld. Tandsteen-DNA laat namelijk zien dat we vroeger samen met neanderthalers hebben gegeten, en waarschijnlijk zelfs hebben gezoend.
Wat basiskennis over de wereldgeschiedenis is wel een vereiste voor het lezen van dit boek. De verhalen geven een nieuwe kijk op oude ideeën, maar het boek legt niet de hele geschiedenis opnieuw uit. Gelukkig maar, want algemene geschiedenisboeken zijn er al genoeg. Het unieke inzicht dat Kennedy hier verschaft, kom je echter zelden tegen. Vooral de ijzersterke argumentatie dat Grote (witte, West-Europese, rijke) Mannen de geschiedenis niet hebben bepaald, leest als een verademing. Een must-have voor iedere liefhebber van geschiedenis en gelijkheid.
