De Atlas van de onzichtbare feiten brengt complexe fenomenen in beeld die niet in woorden of cijfers te vangen zijn.

Wie de Atlas van de onzichtbare feiten doorbladert, zal al snel een patroon ontdekken. Bij vrijwel elke pagina denk je eerst: ‘Waar kíjk ik naar?’ Gevolgd door: ‘Ah, nu zie ik het.’ En tot slot: ‘Wow, is dat écht zo? Bizar!’ Wat dit boek op meesterlijke wijze doet, is talloze interessante patronen in onze wereld en maatschappij kraakhelder in beeld brengen.

De atlas beslaat een breed scala aan thema’s, van de reis van onze voorouderlijke genen tot het netwerk van glasvezelkabels op de oceaanbodem. De makers besteden in het bijzonder aandacht aan klimaatkwesties. Daarbij komen voor de hand liggende onderwerpen zoals vervuilende vliegroutes aan bod, maar ook verrassende zoals de slinkende kans om een succesvolle bedevaart naar Mekka te maken zonder geveld te worden door hittestress.

Het is geen sinecure om onzichtbare en complexe fenomenen duidelijk op papier te zetten, maar James Cheshire en Oliver Uberti zijn er het perfecte duo voor. De eerste is geograaf, de tweede grafisch vormgever voor onder meer National Geographic. Samen kiezen ze niet de meest voor de hand liggende visualisaties, maar de duidelijkste. Dat levert interessante inzichten op.

Een berg data

Iedereen heeft bijvoorbeeld weleens een wereldkaart gezien met daarop de routes van de schepen die tot slaaf gemaakte mensen vervoerden, eventueel met de bijhorende cijfers. Maar zo’n kaart vertekent de schaal: kleinere landen zoals de Britse Cariben kunnen zich verschuilen achter hun bescheiden formaat omdat ze er simpelweg minder bedreigend uitzien.

Maar als je de geografische kaart achterwege laat en louter de namen van de landen met elkaar verbindt met lijnen, waarbij dikkere lijnen voor meer verhandelde mensen staan, worden de grootste boosdoeners zonder pardon naar de voorgrond geduwd. En, jazeker, de lezer ervaart dan opnieuw het ‘dat is bizar’-gevoel.

Cheshire en Uberti baseren zich op een ongelofelijke berg data, van 36.000 trans-Atlantische reisverslagen tot talloze temperatuurmetingen van moderne satellieten die zelfs een brand op een parkeerplek zouden opmerken. De resulterende kaarten schitteren in de hoofdrol, maar de bijhorende teksten bieden een prettige ondersteuning. Zo toveren de makers met deze atlas informatie tevoorschijn die niet of nauwelijks in alleen cijfers te vatten is.