Hoe slim is ons stemgedrag?

Op 17 maart bepalen­ zo’n 10 miljoen ­burgers de toekomst van Nederland. ­De ­stemkeuze van de ­kiezer blijkt onder ­invloed te staan van allerlei ­onzinnige ­factoren, tot sport­- ­­uit­slagen aan toe. Hoe kwalijk is de soms bizarre irrationaliteit van de kiezer?

Sportwedstrijden beïnvloeden verkiezingen?

Jazeker. Politici kunnen vier jaar lang voortreffelijk werk leveren op tal van lastige dossiers, maar één misser van een voetballer op het veld kan vlak voor de verkiezingen roet in het eten gooien. Een Amerikaans onderzoek bewees dat goede prestaties van populaire sportteams een paar procent extra stemmen kunnen opleveren voor de zittende machthebbers. Hoe verrassender de prestaties, hoe groter het effect. Teleurstellende resultaten zijn juist goed nieuws voor de oppositie. Dat slaat uiteraard nergens op, rationeel gezien. Er is dan ook geen ­kiezer die een blunder van een doelman bewust toeschrijft aan het falende beleid van de minister van defensie. Maar hoewel we met ons verstand de wereld netjes opdelen in afgebakende domeinen zoals sport, familie, werk en politiek, vloeien onze emoties moeiteloos door die conceptuele grenzen heen. Een bloeiende romance, een gewonnen loterij of een zonnig voorjaar kunnen kiezers beter laten voelen over de status quo en dat ­vertaalt zich onbewust in een positiever oordeel over de ­zittende macht.