Gedeepfakete geliefden

Nog één keer praten, lachen en huilen met je gestorven dochter, vader, oma of geliefde. Dankzij kunstmatige intelligentie kunnen we die illusie tegenwoordig gemakkelijk opwekken. Terwijl psychologen twisten over de mogelijkheden en gevaren, zijn de eerste experimenten met deepfake-therapie al begonnen.

Hoe werkt dat: praten met een overleden dierbare?

Contact leggen met de doden vereist anno 2021 geen ouijabord of kennis van duistere rituelen. Wel heb je een internet­verbinding nodig en wat oud beeldmateriaal van ­bijvoorbeeld je overleden moeder. ‘Je hoeft ons alleen maar een filmpje van tien à twintig seconden te sturen’, zegt Theo Gevers, hoogleraar computer vision aan de ­Universiteit van Amsterdam. Met zijn bedrijf 3DUniversum heeft hij vrij sensationele deepfake-software ontwikkeld: software die met behulp van artificiële intelligentie (AI) videobeelden van mensen kan aanpassen. Die heeft hij vervolgens geïntegreerd in onder meer Teams en Skype. Daardoor kun je videobellen met je overleden moeder, net zoals je met je collega’s praat. Met één belangrijk verschil: je spreekt niet écht met haar. Een stem­acteur spreekt vanuit een andere ruimte live haar woorden in. Maar op het scherm van je laptop zie je toch echt je moeder levendig haar hoofd, ogen en mond meebewegen met de gesproken woorden. ‘Onze AI laat het gezicht van de overledene op realistische wijze de gelaatsuitdrukkingen en hoofdbewegingen van de acteur overnemen’, legt Gevers uit. ‘Wie geen video-opnames heeft, kan ook alleen een foto opsturen. Onze AI beperkt zich dan tot het laten bewegen van de mond. Maar ook dat oogt al vrij geloofwaardig.’