De oorzaak- en-gevolgzaak

Bestaat er een verband tussen de verkoop van ijsjes en aanvallen door haaien? Helpt een medicijn tegen een bepaalde kwaal? Zorgvuldig ­onderscheid maken tussen oorzaak en gevolg kan van levensbelang zijn. Nu is er de wiskunde om dat op een betrouwbare manier te doen.

In de jaren negentig deed een algoritme aan de hand van gegevens over ziekenhuis­opnames een verrassende voorspelling: mensen met een longontsteking hadden een hogere overlevingskans als ze daarnaast ook astma hadden. Dat ging lijnrecht in tegen alle medische kennis van dat moment; astmapatiënten hoorden juist meer gevaar te lopen. Toch lieten de gegevens er geen misverstand over bestaan: met astma waren je vooruitzicht beter. Wat was hier aan de hand?