Binaural beats breinhack of placebo?

Wie zijn eigen brein wil hacken, hoeft alleen maar op YouTube te luisteren naar binaural beats. Dat suggereren niet alleen tracktitels als ‘Super Intelligence 14 Hz’, maar ook een boel wetenschappe­lijke papers. Hebben we hier werkelijk te maken met een ­‘auditieve drug’?

Klinkt als larie, maar vooruit: wat zijn binaural beats?

Binaural beats zijn geen ­verzinsel, maar wel een illusie. In 1839 schreef de Pruisische natuurkundige Heinrich ­Wilhelm Dove als eerste over deze ‘twee-orige slag’. Op het gymnasium in Berlijn waar hij doceerde, zette hij graag leerlingen in als proefpersonen voor zijn experimenten. Op een dag stelde hij twee stemvorken op aan weerszijden van een gang. Via ‘luisterbuizen’ stuurde hij het geluid van de ene stemvork naar het linkeroor van een leerling en de iets hogere klank van de andere stemvork naar diens rechteroor. De jonge proefpersoon ervoer bijna twee eeuwen ­geleden wat wij vandaag allemaal kunnen ervaren wanneer we een koptelefoon opzetten en op YouTube een van de vele binaural-beats-video’s afspelen. Elk oor vangt een zuivere en constante toon op met een iets verschillende frequentie, bijvoorbeeld 400 Hz links en 420 Hz rechts. We horen alleen geen twee verschillende ­tonen, maar een samenklank van gemiddeld 410 Hz. Deze klank heeft bovendien een pulserend karakter. Met een vast ritme wisselt hij ­tussen de twee afgespeelde frequenties. Dit is de binaural beat, die in dit voorbeeld een frequentie heeft van 20 Hz. Deze beat maakt dus geen deel uit van de muziek die naar onze oren wordt gestuurd. Dat kun je ­testen door één oordop van je oren te tillen. Dan hoor je slechts een constante toon.