Overdaad schaadt, maar schaarste doet dat ook. Het boek Schaarste laat zien dat de gevolgen van tekorten veel verstrekkender zijn dan je zou verwachten. Schaarste verandert zelfs onze manier van denken.
Schaarste is er in alle soorten en maten – van materiële beperkingen, zoals lege schappen in een supermarkt, tot immateriële tekorten, zoals eenzaamheid of een gebrek aan fysiek, menselijk contact. In het boek Schaarste gaan de auteurs Sendhil Mullainathan (econoom aan Harvard) en Eldar Shaffir (psycholoog aan Princeton) in op de rol die schaarste speelt in ons leven. Zij betogen dat schaarste niet alleen draait om materiële of immateriële beperkingen, maar dat het ook ons denken verandert. ‘Het heeft invloed op wat we zien, op onze afwegingen, en uiteindelijk op onze beslissingen en op ons gedrag’, schrijven ze.
Hoewel die gevolgen voornamelijk negatief zijn, beginnen de auteurs bij het positieve aspect: schaarste geeft je focus. Je gaat beter presteren als een deadline nadert (schaarste aan tijd) en als je het moet stellen met een klein budget koopt je producten met een verstandigere prijs dan wanneer je geld genoeg hebt.
Schaarste zorgt er volgens de auteurs voor dat ‘onze geest op scherp staat, en dat we minder geneigd zijn tot achteloosheid en vergissingen.’
Helaas heeft die focus ook een groot nadeel. Het laat minder ruimte over voor andere aspecten van het leven. Daardoor neemt je mentale capaciteit, ofwel ‘bandbreedte’, af. De gevolgen zijn enorm, menen de auteurs. De moeite om vast te houden aan een voornemen, het onvermogen om weerstand te bieden aan een nieuw leren jasje, vergeetachtigheid of beoordelingsfouten zijn volgens hen stuk voor stuk gevolgen van een tekort aan bandbreedte door schaarste.
Daarom, menen zij, werkt schaarste, schaarste in de hand. ‘Schaarste graaft haar eigen valkuil’, aldus Mullainathan en Shaffir. Dat biedt volgens hen ‘een heel andere verklaring voor het feit dat arme mensen arm blijven, dat drukbezette mensen achter zichzelf aan blijven hollen, dat vereenzaamde mensen eenzaam blijven en dat diëten zo vaak mislukken.’
Schaarste is een heerlijk geschreven en uitstekend vertaald boek dat een nieuw vakgebied aan de man probeert te brengen, en daarin uitstekend slaagt. De auteurs krijgen het bovendien voor elkaar een zeer goede balans te vinden tussen enerzijds smakelijke anekdotes en anderzijds uitvoerig toegelichte feitelijke conclusies uit wetenschappelijke onderzoeken.
Bekijk ook onze pre-read actie van het boek.
- Schaarste – Hoe gebrek aan tijd en geld ons gedrag bepalen
- Sendhil Mullainathan en Eldar Shaffir
- Maven
- € 22