Johan Cruijff zei ooit: ‘Voetballen is het simpelste wat er is, maar het moeilijkste wat er is, is simpel voetballen.’ Vervang ‘voetballen’ door ‘wetenschap’, en je hebt de essentie van Leven is eenvoudig.
Leven is eenvoudig voert de lezer door de geschiedenis van de wetenschap vanuit het perspectief van het scheermes van Ockham. Dit principe, voor het eerst geformuleerd door de veertiende-eeuwse monnik Willem van Ockham, houdt in dat een verklaring voor een fenomeen altijd zo eenvoudig mogelijk zou moeten zijn. Elk niet-noodzakelijk onderdeel moet uit een theorie worden weggesneden, totdat elke verdere weglating de geldigheid ervan zou ondermijnen.
Hulphypothesen wegsnijden
Auteur Johnjoe McFadden illustreert hoe dit streven naar eenvoud eigenlijk de essentie van wetenschap is. Hij laat mooi zien hoe Karl Poppers demarcatiecriterium, ‘elke wetenschappelijke uitspraak moet falsificeerbaar zijn’, zonder het scheermes van Ockham eigenlijk weinig waarde heeft. Je kunt immers eindeloos hulphypotheses aandragen om de waarnemingen alsnog te laten stroken met een foutieve theorie. Alleen met Ockhams scheermes kun je zo’n theorie afserveren.
Anders dan de titel van het boek suggereert, zit er geen psychologische of levensbeschouwelijke component in het boek. In plaats daarvan is het rijkelijk gevuld met vraagstukken uit de kosmologie, biologie en natuurkunde, die McFadden elk van een historische context voorziet. Een deel hiervan zijn schoolboekvoorbeelden zoals het draaien van de aarde, maar ook minder uitgekauwde verhalen komen voorbij, bijvoorbeeld over hoe de sidderaal ons eeuwenlang voor een raadsel plaatste. Bij al die voorbeelden geldt dat naarmate de verklaring vereenvoudigde, ons wereldbeeld ingewikkelder werd.
