Muziek is een vanzelfsprekendheid, iets waarmee je wakker wordt en tot diep in de nacht danst. Musicoloog Michael Spitzer pluist die vanzelfsprekendheid volledig uit in De muzikale mens.
Muziek zit in alles, laat Spitzer op indrukwekkende wijze zien. Muziek is emotie, religie, traditie, verbintenis, maar ook oorlog. In de Irakoorlog zetten Amerikaanse militairen Metallica op repeat om gevangenen te desoriënteren. Deze gevangenen hadden nog nooit heavy metal gehoord – het effect laat zich raden. Muziek kan verregaande gevolgen hebben, zo blijkt.
Volgens Spitzer reikt de invloed van muziek zelfs verder dan het bestaan van de mens en is het ontstaan in andere dieren. Het dier dat met zijn geluid het dichtst bij onze definitie van muziek komt, is niet de aap, maar de walvis. Walvismuziek klinkt bijna alienachtig (zoek Songs of the Humpback Whale maar eens op). Zouden aliens dat ook zeggen over de Golden Record aan boord van de Voyager 1, de langst vliegende ruimtesonde van NASA? Zullen ze de geluidsgolven op de plaat herkennen als muziek?
Alle kanten op
Dat brengt ons bij de vraag wat muziek dan precies is. Een lastige vraag zonder eenduidig antwoord. Muziek, in alle vormen en maten, heeft voor elke cultuur en ieder mens een andere betekenis. We nemen muziek vaak voor lief en vergeten stil te staan bij de rijke geschiedenis en oorsprong ervan. Dit boek biedt de mogelijkheid om dat alsnog te doen.
Doordat de omvang en invloed van muziek zo groot is, heeft De muzikale mens soms de neiging om alle kanten op te vliegen, maar Spitzer verliest de controle over het stuur nergens helemaal. Hij probeert ambitieus al die invloeden van muziek te vangen in drie delen: leven, geschiedenis en evolutie. Hierdoor is de informatiedichtheid vrij hoog en moet je er als lezer goed met je hoofd bij blijven. Als dat lukt, zal muziek na het lezen van dit boek nooit meer helemaal hetzelfde zijn.
