Zwangere en zogende vrouwtjesmuizen hebben een naar banaan ruikende chemische stof in hun urine. Deze geur maakt mannetjes gestrest, waardoor ze de jongen niet doden.
Vrouwelijke muizen die hoogzwanger zijn of onlangs hebben gebaard, produceren een chemische stof met bananengeur in hun urine die mannetjes nerveus maakt. Mogelijk doen zij dat om de mannen ervan te weerhouden hun jongen te doden.
Hoogleraar gedrags- en neurowetenschappen Jeffrey Mogil van de McGill-universiteit in Canada en zijn collega’s ontdekten dit gedrag bij toeval. ‘We deden experimenten met zwangere vrouwtjesmuizen en merkten dat mannetjesmuizen die later in dezelfde ruimte voor andere experimenten werden gebruikt, zich een beetje gek gedroegen’, zegt hij.
Mieren zijn magnifieke navigators
Mieren zijn in staat tot verbazingwekkende navigatieprestaties. Misschien kan waardering hiervoor helpen om deze insectensoorten te behouden.
Stress!
Om dit verder te onderzoeken, testten ze de stressniveaus van mannelijke muizen wanneer ze in een kooi werden geplaatst in de buurt van die van een andere muis. In de andere kooi zat een ander mannetje, of een vrouwtje dat ofwel niet zwanger was, pas zwanger, hoogzwanger, onlangs was bevallen en borstvoeding gaf, of in het verleden was bevallen en geen borstvoeding meer gaf.
De mannetjesmuizen hadden verminderde pijngevoeligheid en een verhoogd corticosteroïdengehalte – beide tekenen van stress – wanneer zij in een kooi zaten in de buurt van hoogzwangere of zogende vrouwtjesmuizen. Dit gebeurde niet als zij in de buurt van de andere muizen werden geplaatst.
De onderzoekers ontdekten dat dit kwam doordat hoogzwangere en zogende vrouwtjesmuizen een chemische stof in hun urine produceren, amylacetaat genaamd, die naar bananen ruikt. De geur kwam in de nabijgelegen kooien van de mannetjes terecht en maakte ze gestrest.
Alleen al het blootstellen van de mannetjes aan deze chemische stof maakte hen gestrest, zelfs als er geen zwangere of zogende vrouwtjes in de buurt waren.
Vervaarlijke geur
Vrouwtjes met jongen laten deze chemische stof waarschijnlijk vrij in hun urine om mannetjes te laten weten: ‘als je nog dichterbij komt, sla ik je verrot’, zegt Mogil. Dit komt omdat mannetjesmuizen jongen die door andere mannetjes zijn verwekt, proberen te doden.
Zwangere en zogende vrouwtjes lieten dan ook meer urinesporen achter wanneer ze werden blootgesteld aan vreemde mannetjes dan wanneer ze in de buurt waren van de vader van hun jongen.
’Van vrouwtjes is bekend dat ze enorm agressief worden als mannetjes hun jongen aanvallen. We denken dat wanneer mannetjes de banaangeurstof ruiken het vooruitzicht van een eventueel gevecht hun stressreactie veroorzaakt’, zegt Mogil.
Angstige labmuizen
De onderzoekers hebben niet getest of het ruiken van de geur de mannetjes er inderdaad van weerhoudt om de jongen te doden. Het zou onethisch zijn om dat soort experimenten te doen, zegt Mogil.
De bevindingen hebben gevolgen voor ander muizenonderzoek. Wetenschappers kunnen dus onbewust in hun experimenten gestreste muizen gebruiken als ze mannelijke muizen huisvesten in de buurt van zwangere vrouwtjes, zegt Mogil. Dit kan een van de redenen zijn waarom verschillende laboratoria soms uiteenlopende resultaten boeken met dezelfde experimenten, zegt hij. ‘Het is iets waar we meer aandacht aan moeten besteden.’
