Bijzonder nieuws van ruimtesonde Rosetta: ze heeft op komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko zuurstof gevonden. Moleculair zuurstof is nog niet eerder op kometen ontdekt.
Een internationaal team van onderzoekers, onder wie astronoom Ewine van Dishoeck van de Universiteit Leiden, publiceert zijn bevindingen morgen (donderdag) in Nature. ‘Toen we ontdekten dat er zuurstof aanwezig was op de komeet, krabden we ons wel even achter de oren; het kwam als een volledige verrassing’, zegt Van Dishoeck.
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
Met een massaspectrometer wordt gemeten welke moleculen aanwezig zijn op kometen. Een massaspectrometer meet, zoals de naam al doet vermoeden, massa’s van moleculen, isotopen of molecuulcomplexen in mengsels van verschillende stoffen. Daaruit kunnen onderzoekers afleiden welke moleculen in zo’n mengsel zitten. De massa van moleculair zuurstof (O2) is echter bijna gelijk aan de massa van zwavel en methanol. Tot nu toe werd altijd aangenomen dat het dan ging om zwavel of methanol. ‘Maar de massaresolutie van Rosina, een van de meetinstrumenten van Rosetta, is zo hoog dat ze het verschil kan zien tussen zuurstof, zwavel en methanol’, zegt Van Dishoeck. Op die manier bleek dat er dus toch zuurstof aanwezig is op komeet 67P.
Beeld: Universität Bern
Van Dishoeck doet normaal geen onderzoek naar kometen, maar naar interstellaire gaswolken. De moleculen die daarin aanwezig zijn, worden gedetecteerd met een spectrometer, die de golflengten van het licht registreert. ‘In die gaswolken hebben we twintig jaar lang gezocht naar zuurstof, maar het niet of nauwelijks gevonden. Het is dus verbazingwekkend dat het wel voorkomt in de kometen die uit deze wolken gevormd zijn.’ Nu zuurstof op komeet 67P is aangetoond, is de kans immers groot dat de schijnbare zwavel en methanol op andere kometen ook zuurstof is. ‘Er werd al wel opgemerkt dat zwavel en methanol niet alle massa van oudere data konden verklaren, maar niemand had tot nu toe de conclusie getrokken over zuurstof. We moeten die data dus opnieuw gaan bekijken’, zegt Van Dishoeck.
Verklaring
Een mogelijke verklaring voor de zuurstof op komeet 67P is dat ons zonnestelsel is ontstaan uit een gaswolk die iets warmer was dan normaal. ‘Dat voorkomt dat zuurstof wordt omgezet in water en verklaart ook meteen waarom er zo weinig stikstof is op de komeet’, zegt Van Dishoeck. Maar dat is slechts een van de mogelijke verklaringen. Zo zou interactie van kosmische straling met het water op de komeet ook de zuurstof kunnen hebben geproduceerd, hoewel dat wel minder voor de hand ligt.
De ontdekking kan ons in ieder geval meer leren over het ontstaan van de aarde. ‘Veel wetenschappers denken al dat het water op de aarde terecht is gekomen door komeet-achtige objecten en het ligt nu voor de hand om te veronderstellen dat daarbij ook wat zuurstof is aangeleverd’, zegt Van Dishoeck.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees verder: