Begin januari vertrok het schip Pelagia voor een rondje rond het Afrikaanse continent. Inmiddels is het schip teruggekeerd. De onderzoekers hebben vele gegevens verzameld. In de Middellandse Zee ging de aandacht uit naar onderzeese pekelmeren.
Op 8 juni keerde het onderzoeksschip Pelagia terug in de thuishaven op Texel, bij het Nederlands Instituut voor Onderzoek der Zee. Tijdens het rondje om Afrika wisselden groepen onderzoekers elkaar aan boord af. Toen het schip de Middellandse Zee bereikte, stapten de bodemonderzoekers aan boord.
Net zoals jaarringen van een boom informatie over het verleden leveren, doen sedimentlagen op de bodem dat ook. Omdat de bodem van de Middellandse Zee niet zo erg is omgewoeld, vormt die een belangrijke informatiebron voor zee-onderzoekers. Vele bodemmonsters, genomen op een diepte van vijfhonderd meter, vertellen van de gebeurtenissen van zesduizend tot negenduizend jaar geleden. Inmiddels zijn de bodemmonsters verstuurd naar laboratoria in diverse Europese landen voor verder gedetailleerd onderzoek.
Is het aardse magneetveld de weg kwijt?
Volgens sommigen kan het aardmagneetveld elk moment omkeren. Is er reden tot zorg?
Zo’n zesduizend tot negenduizend jaar geleden was de Sahara nog geen woestijn. Bossen en een savanne met grote meren bedekten het Noord-Afrikaanse continent. De zee-onderzoekers kunnen deze periode in de bodemmonsters uit de Middellandse Zee herkennen aan een donkergroene laag. Tot hun verrassing is deze laag in tweeën gesplitst, wat kan wijzen op een tijdelijke abrupte klimaatveranderingen.
De Middellandse-Zeebodem herbergt grote hoeveelheden aardgas, ofwel methaan. In totaal vormt dat meer dan honderdmaal de hoeveelheid aardgas die een land als Nederland in een jaar tijd verbruikt. Methaan is een nog sterker broeikasgas dan koolstofdioxide. Als dat gas, bijvoorbeeld door bodemveranderingen die samenhangen met warmere temperaturen, in de vorm van gigantische gasbellen vrijkomt, verplaatst het zoveel water dat zelfs grote schepen kunnen zinken. Bij langzaam maar gestaag weglekken uit de bodem kan het methaan echter ook het milieu nadelig beïnvloeden. Het onttrekt zuurstof aan het water, met als gevolg planktonsterfte.
De eerste resultaten van het door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek NWO gefinancierde onderzoek komen nu binnen. Of methaan een rol heeft gespeeld bij de klimaatsverandering van enkele duizenden jaren geleden, zal uit het verdere onderzoek moeten blijken.
