Wat is er gebeurd met de meren en rivieren die ooit Mars sierden? Verse informatie van ruimtesonde Maven biedt een nieuwe blik op de geschiedenis van de planeet.
Een van de grootste mysteries van Mars, is wat er gebeurd is met het water. Ooit was er op de planeet genoeg water om meren en rivieren te vullen, blijkt uit geologisch bewijs van Nasa’s rover Curiosity. Maar van die watermassa’s zien we nu niet meer dan achtergebleven zoutstrepen.
‘We willen begrijpen welke veranderingen in het klimaat plaatsvonden,’ zegt Bruce Jakosky van de universiteit in Colorado, die de Maven-missie leidt. ‘Wat zorgde ervoor dat de planeet die ooit warm was en water bezat, nu een koud en woestijnachtige landschap heeft?’
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
Plasmawolk
Foto: NASA/JPL/MSSS
Nasa’s ruimtesonde Maven bestudeert de atmosfeer van Mars al sinds september 2014, onder meer om te achterhalen hoe water en andere moleculen door de atmosfeer van de planeet konden ontsnappen. Afgelopen maart zag de sonde een plasmawolk uit de zon komen, een massale uitbarsting van zonnewind, waardoor plasma en magnetische velden de ruimte werden ingeslingerd. Toen deze wolk bij Mars arriveerd, induceerde dat een sterk elektrisch veld in de bovenste atmosfeer. Hierdoor konden grote hoeveelheden zuurstof en CO2 naar de ruimte ontsnappen.
Droge planeet
Dit verlies kan een aanwijzing zijn over wat er in het verleden gebeurd is. Wetenschappers gaan ervan uit dat de zon ooit actiever was en dat plasmawolken heviger waren en vaker voorkwamen. Dat verklaart hoe gas uit de atmosfeer van Mars kon verdwijnen en een steeds drogere planeet achterliet.
Andere ruimtevaartuigen hebben al eerder plasmawolken bij Mars gezien, zegt Nicholas Heavens van de Hampton-universiteit in Virginia. Maar Maven kan het effect op de atmosfeer het best meten. ‘Maven is gericht op het samenbrengen van observaties en modellen,’ zegt hij. ‘We willen meer van deze gebeurtenissen waarnemen zodat we de verschillen in plasmawolken kunnen begrijpen.’
Deep dip
Maven heeft een aantal deep dips in de atmosfeer gemaakt. De baan van de sonde ging hiermee van 150 km naar 125 km boven het oppervlak van Mars. ‘Dat lijkt misschien niet veel, maar hierdoor konden we naar het beter gemengde deel van de atmosfeer gaan,’ zegt Jakosky. De dip die in april werd gemaakt, liet zien dat dichtheden van zuurstof en koolstof op Mars kunnen verschillen. Deze verschillen worden veroorzaakt door atmosferische golven. ‘We zien veel verschillen die we van tevoren niet hadden verwacht,’ zegt hij.
Landen
Beter begrip van deze dichtheden helpt astronauten met landen op Mars. Een binnenkomend ruimteschip maakt gebruik van de atmosfeer om veilig af te remmen. ‘Dat werkt het best als je een nauwkeurig model hebt van de dichtheden die je in de bovenste atmosfeer tegenkomt,’ zegt Heavens.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees verder: