Onderzoek aan het mitochondriale DNA van zesduizend Europeanen bewijst dat de Europese bevolking zeven oermoeders kent.
In het laboratorium voor cellulaire genetica in Oxford onderzoekt Brian Sykes de menselijke evolutie. Y-chromosomen, die van vader op zoon worden doorgegeven, wijzen op de afkomst langs een mannelijke lijn. Om de afkomst via een vrouwelijke lijn te volgen, vormt de basenvolgorde in het DNA in het mitochondrion de sleutel. Tien jaar geleden stelden onderzoekers met deze techniek vast dat de moderne mens afstamt van een oermoeder in Afrika. Dat vormde een belangrijke steunpilaar voor de zogenaamde Out of Africa-theorie, die stelt dat de mensheid zich vanuit Afrika over de rest van de wereld verspreidde.
Op zoek naar de vliegroute van de grote stern
Ecoloog Ruben Fijn bracht met gps voor het eerst uitgebreid het vlieggedrag van de grote stern in kaart. Zijn onderzoek laat ...
Celorganellen
Terwijl een spermacel bij een bevruchting slechts chromosomen doorgeeft, levert de eicel niet alleen chromosomen, maar ook diverse celorganellen, waaronder mitochondriën. Dat celorganel, dat de energievoorziening van de cel verzorgt, bevat net als de celkern ook DNA. Ongeveer eens in de tienduizend jaar treedt er een willekeurige mutatie in mitochondriaal DNA op. Een moeder geeft dat veranderde DNA door aan haar kinderen. Door mitochondriaal DNA van vele mensen te vergelijken, kun je op basis van genetische verschillen als het ware een stamboom opstellen.
Out of Africa-theorie
Brian Sykes, hoogleraar in de menselijke genetica, verzamelde slijmvliescellen uit de wang bij zesduizend Europeanen. Uit die cellen isoleerde hij het mitochondriale DNA. De zesduizend mitochondriale DNA-monsters blijkt hij in zeven groepen te kunnen verdelen, elk met een andere oermoeder. Die zeven oermoeders belandden de afgelopen 45.000 jaar in Europa. Van wel 99% van de huidige Europeanen begint de stamboom bij een van deze zeven vrouwen. De Afrikaanse bevolking bestaat volgens onderzoek met dezelfde techniek uit drie afzonderlijke groepen met mitochondriale verwantschap. De Europese stammoeders lijken verwant aan een van de drie groepen. Daarmee ondersteunt ook Sykes’ onderzoek de Out of Africa-theorie.
Eerder verwierf het laboratorum van Sykes naam doordat het als eerste DNA uit een archeologisch bot isoleerde en met DNA-onderzoek klaarheid bracht bij het onderzoek naar de ijsman uit Tirol en het Russische vorstenhuis. Ben je benieuwd naar je afkomst langs de vrouwelijke lijn, dan kun je terecht bij een bedrijfje dat Sykes heeft opgericht. Oxford Ancestors onderzoekt voor slechts honderdtwintig Britse ponden je mitochondriale DNA.
