Drie grijze zeehonden hebben geleerd om menselijke spraak na-te-apen en muzieknoten te kopiëren – waaronder de herkenningsmelodie van space opera-filmserie Star Wars en ‘Altijd is Kortjakje ziek’.
Vincent Janik en collega’s van de Universiteit van St Andrews in het Verenigd Koninkrijk, die al met de zeehonden werken sinds hun geboorte, leerden ze nieuwe geluiden na te doen door hun ‘formanten‘ aan te passen. ‘Formanten zijn beklemtoonde frequentiebanden in onze spraakgeluiden’, legt Janik uit. ‘Ze zijn onderdeel van onze spraakgeluiden die we aanpassen om informatie te coderen. Klinkers verschillen bijvoorbeeld enkel van elkaar in hun formanten.’
‘Ik probeer robots te ontwikkelen die ook echt een nieuwe stap maken’
Hoe werkt vliegen? Dat lijkt een simpele vraag, maar voor luchtvaarttechnicus en bioloog David Lentink is het een levenslange zoektocht.
De zeehonden leerden eerst om delen van hun eigen geluiden te kopiëren en daarna melodieën te vormen. De dieren kregen later ook menselijke geluiden te horen, die ze vervolgens nadeden.
Kortjakje
‘Het kostte wel honderden pogingen om de zeehonden te leren wat we wilden. Maar toen ze eenmaal het idee een beetje begrepen, lukte het ze redelijk goed om al bij de eerste poging een klank goed te imiteren’, aldus Janik.
Zeehond Zola was bijzonder goed in het nadoen van melodieën die voor haar gespeeld werden. Ze kon tot wel tien noten reproduceren van ‘Altijd is Kortjakje ziek’, in Engelstalige landen beter bekend als het slaapliedje ‘Twinkle, Twinkle, Little Star’.
‘Aangezien zeehonden om klanken te maken dezelfde structuren in de hersenen en in de anatomie gebruiken als mensen, zijn ze een goed model om te bestuderen hoe we spraakgeluiden aanleren’, zegt Janik.
Hoe gaat het?
Dit is niet de eerste keer dat zeehonden menselijke vocalisatie nadoen. De zeehond Hoover werd ook vastgelegd terwijl hij menselijke spraak nadeed in het New England Aquarium in Boston, Massachusetts, in 1980. Hij zei sprak zelfs in complete zinnetjes, zoals ‘Hoe gaat het?’
Dit is echter de eerst studie die laat zien hoe flexibel de vocalisaties van zeehonden zijn, aldus Amanda Stansbury, die het team leidde. ‘Eerdere studies waren vooral gebaseerd op anekdotisch bewijs.’