Berkeley, California (VS) – Een overwaaiende zandstorm uit de Gobi-woestijn zorgt voor een stijging van de planktonpopulatie in de Grote Oceaan.


Amerikaanse oceanografen ontdekken een stijging van de populatie fytoplankton in het noorden van de Grote Oceaan, nadat enkele dagen eerder een zandstorm uit de Gobi-woestijn het gebied doorkruiste. Deze resultaten onderbouwen de 'ijzerhypothese'. Deze hypothese stelt dat door het toevoegen van ijzer aan het water de planktonpopulatie groeit. De ijzerrijke zandkorrels uit de woestijn in Zuid-Mongolië zijn een welkom voedingssupplement in delen van de oceaan waar de concentratie van dit element laag ligt. De grootte van de planktonpopulatie is waarschijnlijk van invloed op het broeikaseffect. De micro-organismen zetten koolstofdioxide om in organische verbindingen die in de oceaan blijven en verminderen hiermee de concentratie van het broeikasgas in de lucht.






























Gemiddelde planktonpopulatie van 7 tot 14 april 2001, de week van de storm, en van 23 tot 30 april, twee weken na de storm. De populaties zijn gemeten door de SeaWiFS-satelliet van de NASA. De schaal loopt van donkerblauw (lage concentratie plankton) via groen naar geel (hoge concentratie plankton).

Het onderzoeksteam van oceanograaf Jim Bishop maakte gebruik van twee Carbon Explorers. Dit zijn van de kust bestuurbare meetinstrumenten, die opgeloste organische verbindingen in de bovenste kilometer van de oceaan registreren. De Carbon Explorers komen driemaal per twee dagen boven water en zenden dan hun meetgegevens via een satelliet door naar de onderzoekers. Daarna verdwijnen ze weer in de diepte.
Een ijsbreker van de Amerikaanse kustwacht zette de twee instrumenten op 10 april 2001 uit bij het onderzoeksstation PAPA, ruim vijftienhonderd kilometer voor de kust van Vancouver Island. Twee dagen later raasde de zandstorm over het gebied. Vijf dagen na de storm rapporteerden de Carbon Explorers een toename van de organische verbindingen in het water, binnen twee weken was de planktonpopulatie verdubbeld. Ook op beelden van de SeaWiFS-satelliet van NASA was een duidelijke toename van het fytoplankton te zien. Volgens Bishop is het de eerste keer dat onderzoekers zien dat de oceaan door middel van een zandstorm met ijzer wordt bemest. De resultaten komen overeen met eerdere experimenten in het zuiden van de Grote Oceaan waar na bewuste ijzerbemesting de planktonpopulatie explosief steeg.
Er zijn twee manieren om de oceanen te gebruiken bij de omzetting van koolstofdioxide in organische verbindingen. Allereerst kan het gas op grote diepte in de oceanen worden ingespoten. Terwijl het omhoog borrelt, leggen micro-organismen het koolstofdioxide vast in organische verbindingen. Het is echter gemakkelijker om de hoeveelheid plankton in de oceaan door 'bemesting' te vergroten en zo de omzetting van koolstofdioxide meer zelfstandig te laten verlopen.Bishop en zijn collega's weten nog niet hoeveel dit proces bijdraagt aan het vertragen van het broeikaseffect. “Om een goede inschatting te kunnen maken, moeten we onderzoeken welk percentage van de koolstofdioxide uit de lucht wordt omgezet en hoe groot de bijdrage van het bemesten hieraan is. We zijn pas net begonnen,” aldus Bishop.

Sabrine Caspers