Sponsdieren komen onnatuurlijk veel voor in koraalriffen, waardoor ze het koraal overwoekeren en verstikken. De oorzaak: een gebrek aan spons-etende roofvissen.
Koraalriffen zijn ondiepe zeegebieden waar koraaldiertjes in grote kolonies leven. Sommige koraalsoorten maken kalkskeletten die de bouwstenen vormen van het rif. Die soorten worden rifbouwende koralen genoemd. Jonge koralen groeien vaak over oude koralen heen, waardoor een rif zichzelf kan herstellen na schade.
Nieuwe technologie onthult het verborgen leven van dinosauriërs
Van migrerende planteneters tot toegewijde ouders: paleontologen ontrafelen stukje bij beetje het gedrag van dinosauriërs.
Een vijand van koraal is de spons. Sponzen doden koralen om zich op hun kalkskelet te kunnen vestigen. Dit doen ze met bijvoorbeeld gifstoffen of slijm, of door over het koraal heen te groeien. Het koraal sterft dan door verstikking of een gebrek aan zonlicht.
Normaliter leven sponzen en koralen met elkaar in balans dankzij vissen als de maanvis en papegaaivis, die graag spons op het menu hebben. Maar door overbevissing komen er aanzienlijk minder van die vissoorten voor, waardoor sponzen vrij spel hebben om het koraal te overwoekeren en verstikken.
Leeggeviste koraalriffen
Een team wetenschappers onder leiding van marien bioloog Joseph Pawlik onderzocht welk effect overbevissing heeft op het evenwicht tussen sponzen en koralen. Daartoe observeerden ze 69 koraalriffen in het Caribisch gebied. Ze vergeleken leeggeviste koraalriffen met koraalriffen die beschermd worden tegen intensieve visvangst.
In de 25 riffen waar vis schaars was door overbevissing, zaten sponzen op ruim een kwart van het koraal. Dat was meer dan twee keer zo veel als in de 44 riffen waar veel vis voorkwam door bescherming tegen overbevissing. In de riffen met veel vis bevonden zich vooral nog langzaam groeiende sponssoorten. Die verdedigen zichzelf tegen roofdieren door smerige chemische goedjes uit te scheiden.
Zeewier
Lange tijd werd gedacht dat niet sponzen maar zeewieren de grootste bedreiging waren voor koralen. De studie bevestigde weliswaar dat zeewieren meer dan twee keer zo veel rif beslaan als koralen en sponzen, maar er was geen verschil tussen de visrijke en visarme riffen. Dat druist in tegen het idee dat vissen zeewier eten en zo de groei binnen de perken houden – een idee dat lange tijd de reden was om koraalriffen tegen overbevissing te beschermen.
Deze studie toont aan dat het beschermingsbeleid aangepast moet worden. Marien bioloog Tse-Lynn Loh: ‘Als we de koralen willen beschermen die de Caribische riffen bouwen, dan moeten we de maanvissen en papegaaivissen beschermen die de sponzen eten.’
Werelderfgoedlijst
Koraalriffen zijn van groot belang voor het oceaanleven. Ze huisvesten naar schatting meer dan een kwart van alle vissoorten, terwijl ze minder dan 0,1 procent van het oceaanoppervlak beslaan. Veel koraalsoort zijn daarom beschermd. Het Groot Barrièrerif langs de noordoostkust van Australië staat zelfs op de werelderfgoedlijst van Unesco.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees ook: