‘Vergeet niet achter je oren en tussen je tenen te wassen’. Er blijkt een kern van waarheid te zitten in dit grootouderlijke advies. Amerikaans onderzoek toont dat af en toe schrobben de huid daar gezond kan houden.
Op goed gewassen huid leeft een grotere diversiteit aan microben dan op vettigere plekken, rapporteren Amerikaanse biologen. Dat betekent dat deze huid gezonder is – en goed schrobben dus verstandig is.
Bacteriën, schimmels en gisten
Op je huid leven miljarden micro-organismen. Dat zijn met name bacteriën, maar je vindt er ook schimmels, virussen en gisten. Samen vormen ze het huidmicrobioom. Dat klinkt misschien vies, maar deze micro-organismen zijn bijzonder nuttig. Ze houden ziekmakers tegen en helpen het lichaam bij wondgenezing. Een goed huidmicrobioom, dat bestaat uit een grote diversiteit aan microben, is dus belangrijk voor je gezondheid.
Op zoek naar de vliegroute van de grote stern
Ecoloog Ruben Fijn bracht met gps voor het eerst uitgebreid het vlieggedrag van de grote stern in kaart. Zijn onderzoek laat ...
De samenstelling van het huidmicrobioom verschilt per persoon. Het is afhankelijk van verschillende factoren, zoals je leeftijd, cosmeticagebruik, leefstijl en leefomgeving.
Onderzoekers van de George Washington-universiteit in de Verenigde Staten hebben nu gekeken hoe het microbioom verschilt tussen verschillende plekken op je lichaam. Hun resultaten verschenen in het wetenschappelijk vakblad Frontiers in Microbiology.
Grootmoederhypothese
Met hun onderzoek wilden de Amerikaanse biologen de zogeheten ‘grootmoederhypothese’ testen. Bioloog Keith Crandall legt uit dat zijn oma de kinderen in zijn familie altijd instrueerde om goed ‘achter de oren, tussen de tenen en in de navel te schrobben’. Dat advies, dat meer mensen zullen herkennen van hun (groot)ouders, zette hem aan het denken. Zou het microbioom op deze vaak slecht gewassen plekken er anders uitzien dan waar goed wordt geschrobd, zoals de armen of benen?
Om dat te bepalen, ontwikkelden de biologen een bijzondere onderzoeksmethode. ‘Het onderzoek was oorspronkelijk bedoeld als onderdeel van een project gebaseerde leeractiviteit waarbij de studenten monsters en gegevens verzamelden’, vertelt Marcos Perez-Losada.
Ze zetten een team in van 129 gezonde studenten die functioneerden als zowel proefpersonen als onderzoeksassistenten. De studenten leerden hoe ze zelf monster konden nemen van het microbioom van hun huid. Dat deden ze door een wattenstaafje langs vijf verschillende plekken op hun lichaam te vegen. Daarvan waren twee huidgebieden ‘vochtig’: tussen de tenen en in de navel. En een was meer talgrijk en vettig: achter de oren. De andere twee plekken waren droger en waarschijnlijk schoner: de kuiten en onderarmen.
Daarmee was het werk van de studenten nog niet klaar. Ze leerden ook hoe ze het DNA uit de wattenstaafjes konden analyseren om te bepalen welke micro-organismen er op deze vijf huidgebieden leven.
Was achter je oren
Uit het onderzoek bleek dat er inderdaad verschillen zijn tussen de plekken. Op de droge huidgebieden – de kuiten en onderarmen – was er een grotere diversiteit aan micro-organismen te vinden dan in de vochtigere en vettigere gebieden – in de navel, tussen de tenen en achter de oren. Dat was een beetje een verrassing. Crandall: ‘Bij aanvang van het onderzoek dachten we dat de olieachtige en vochtige gebieden een hogere diversiteit zouden hebben omdat ze betere omstandigheden zouden bieden voor bacteriën om te gedijen.’
Dat bleek niet het geval. De resultaten wijzen erop dat juist het huidmicrobioom op de kuiten en onderarmen – die waarschijnlijk grondiger gewassen worden – gezonder is. Minder diversiteit kan er namelijk op wijzen dat bepaalde ziekmakende of anderszins ongunstige micro-organismen de overhand hebben, vertelt Pérez-Losada. Dat kan leiden tot huidaandoeningen zoals eczeem, een schimmelinfectie of acne.
Het onderzoek lijkt daarmee bewijs te leveren voor de grootmoederhypothese. ‘Volg oma’s advies op en was die vette, vochtige plekken dus goed!’, zegt Crandall. Achter je oren, tussen je tenen en in je navel schrobben is waarschijnlijk goed voor je huidgezondheid. Al is het ook nog mogelijk dat andere eigenschappen van de huid verantwoordelijk zijn voor de microbioomverschillen.
Naast grootmoeders gelijk geven, dient het onderzoek ook om informatie te verzamelen over het huidmicrobioom van gezonde volwassenen. Dat kan als referentie dienen voor toekomstig onderzoek naar de rol van dit microbioom bij huidaandoeningen.
