Uit onderzoek van klimaatwetenschapper Nicolas Navarre van de Universiteit Leiden blijkt dat de helft van de wereldbevolking nu al uitsluitend zou kunnen leven van voedsel uit eigen land. Met behulp van ingrepen als verbetering van gewasproductie, minder voedselverspilling en aanpassing van eetgewoontes geldt dit zelfs voor 95 procent van de wereldbevolking.
Hoe kwam u tot deze conclusie?
‘We hebben gekeken naar hoeveel landbouwgrond elk land beschikbaar heeft. Dit vergeleken we dan met hoeveel landbouwgrond er nodig zou zijn voor het verbouwen van alle benodigdheden voor een standaard gezond dieet voor mens en planeet. Dit is inclusief de hoeveelheid grond die nodig is om veevoer te verbouwen en vee te houden.
Het idee is simpel: als je niet genoeg landbouwgrond hebt hiervoor, dan kun je niet uitsluitend leven van voedsel uit eigen land. Stap twee was om voor de landen die niet genoeg grond hebben, te kijken wat er veranderd kan worden om dit wel mogelijk te maken. In armere landen gaat dit bijvoorbeeld vaak vooral om het verbeteren van de gewasproductie en het verlagen van voedselverspilling tijdens het productieproces.’
Ieder mens een persoonlijk dieet
Gezondheidseconoom Milanne Galekop onderzocht gepersonaliseerde diëten. Zijn die echt de moeite en de kosten waard?
En wat vond u voor Nederland?
‘In Nederland is er niet voldoende landbouwgrond om volledig te leven van voedsel uit eigen land. De gewasproductie is hier al ongelooflijk efficiënt, dus daar viel geen winst te behalen. Als iedereen in Nederland gemiddeld een keer per week vlees zou eten, zou het al mogelijk zijn om volledig onafhankelijk te zijn van andere landen.
Dit heeft vooral te maken met de enorme hoeveelheid land die nodig zou zijn om veevoer te verbouwen. Omdat zo’n drastische vermindering van vleesconsumptie op het moment niet realistisch is, hebben we ook gekeken naar voedselverspilling. Tijdens het productieproces wordt er bijzonder weinig voedsel verspild in Nederland. Daarentegen wordt er bij mensen thuis ontzettend veel eten weggegooid.
Als mensen in Nederland net zo zuinig zouden omgaan met voedsel als bijvoorbeeld mensen in Namibië, dan kunnen we allemaal een paar keer per week vlees eten en nog steeds leven van enkel voedsel uit eigen land. Omdat er in Nederland al een grote variëteit aan voedsel geproduceerd wordt, zou ons dieet los van de vleesconsumptie niet bijzonder veel veranderen.’
Waarom is het belangrijk om te weten welke landen kunnen leven van voedsel uit eigen land?
‘De afgelopen jaren is het pijnlijk duidelijk geworden hoe afhankelijk we zijn van andere landen voor ons voedsel. Door de coronapandemie, en later ook weer door de oorlog in Oekraïne, waren bepaalde producten opeens niet te verkrijgen. Dit brengt je als land in een kwetsbare positie. Weten wat er mogelijk is binnen je eigen land en de zwakke punten vinden in het voedselsysteem, geeft landen de mogelijkheid om zichzelf hiertegen te beschermen.’
Denkt u dat het wenselijk is dat alle landen verantwoordelijk zijn voor hun eigen voedselvoorziening?
‘Ik denk dat het niet wenselijk is om als land volledig afhankelijk te zijn van import. Maar het is ook niet gewenst om zelf uitsluitend verantwoordelijk te zijn voor de voedselproductie. Als in het eerste geval om wat voor reden dan ook de import ophoudt, heb je een groot probleem. Maar als er bij de tweede optie problemen zijn in je eigen land, zoals een natuurramp of een gewasziekte, is dat net zo problematisch. We wilden vooral benadrukken dat het mogelijk is om niet zo afhankelijk te zijn van import als nu in veel landen het geval is.’
Nicolas Navarre is promovendus aan de Universiteit Leiden. Hij doet onderzoek naar de impact van innovaties op het voedselsysteem. De resultaten van dit onderzoek verschenen in het tijdschrift One Earth.
