Half september werd voor het eerst iemand begraven in een kist gemaakt van schimmeldraden. Deze Living Cocoon zorgt dat het lichaam van de overledene efficiënt wordt afgebroken. Bovendien ruimt het schimmelnetwerk bodemvervuilende afvalstoffen op, vertelt Bob Hendrikx, oprichter van de Delftse start-up Loop, verantwoordelijk voor de levende doodskist.
Hoe kwamen jullie op het idee om een doodskist van schimmeldraden te maken?
‘We werkten vanuit de visie dat we niet langer met dode materialen zouden moeten werken, maar met levende organismen. Als mens gaan we parasitair en kortzichtig om met de natuur. Op lange termijn heb je bijvoorbeeld meer aan een boom dan aan een stuk hout. Hout kun je enkel als constructiemateriaal gebruiken. Een boom kan ook zuurstof produceren en de biodiversiteit verhogen; die heeft dus veel meer coole eigenschappen.
Op zoek naar levende bouwmaterialen kwamen we uit bij schimmeldraden genaamd mycelium. Vorig jaar presenteerden we op de Dutch Design Week een levend huis, gemaakt van mycelium. Toen vroeg iemand: ‘Als mijn oma komt te overlijden, kan ik die dan gewoon laten liggen?’ Zo kwamen we op het idee om een levende doodskist te maken.’
Kunnen fagen helpen in de strijd tegen antibioticaresistentie?
Faagtherapie kan de toegenomen antibioticaresistentie het hoofd bieden. Deze kleine virussen kunnen specifieke bacteriën doden.
Wat is mycelium?
‘Het mycelium is het ondergrondse wortelnetwerk van paddenstoelen. Hieruit groeien boven de grond paddenstoelen, als een soort vruchten. Het mycelium is de grootste recycler in de natuur, die continu op zoek is naar afvalstoffen die het verwerkt als voedsel. Zo zuivert het de bodem. Bovendien levert het schimmelnetwerk voedingsstoffen aan planten. Het voedt zich dus met dood materiaal dat het omzet in nieuw leven. Wij kunnen weer onderdeel worden van die levenscyclus door de afvalstoffen uit ons lichaam na ons leven door mycelium om te laten zetten in voedingsstoffen.’
Hoe maak je een levende doodskist?
‘We beginnen met een klein stukje mycelium dat we in een mal stoppen van de gewenste vorm, zoals een kist. Vervolgens kweken we die schimmeldraden op door het water en bijvoorbeeld houtvezels of hooi te voeren. In zeven dagen groeit de mal vol en vormt het een stevige kist. Daar hoeven wij verder niets aan te doen; de natuur doet het werk.
Tijdens het ontwikkelen van de kist kwamen we erachter dat paddenstoelen goed kunnen groeien op de kist. Het is dus mogelijk om op de kist paddenstoelen te kweken die de gebruikelijke boeketten van bloemen kunnen vervangen. Ook is het mogelijk om zaden toe te voegen zodat de kist helemaal begroeid raakt. Dat was een mooie ontdekking.’
Wat gebeurt er zodra de kist met het lichaam begraven is?
‘De kist wordt in ongeveer 30 tot 45 dagen afgebroken en het lichaam wordt vervolgens in twee tot drie jaar gecomposteerd. Met een normale kist kan dit proces soms meer dan tien jaar duren.
Maar het belangrijkste is dat het mycelium vervuiling in de grond opruimt. Het is vervelend om te zeggen, maar als een overledene begraven wordt, vervuilt die de grond doordat de afvalstoffen uit het lichaam in de bodem terechtkomen. Deze afvalstoffen en de giftige stoffen die al in de bodem aanwezig zijn, kunnen door het schimmelnetwerk worden geneutraliseerd. Mycelium is daar heel goed in. Daarom wordt het bijvoorbeeld ook in Tsjernobyl gebruikt om de grond weer gezond te maken.
Hoe deze manier van begraven precies bijdraagt aan de biodiversiteit en de gezondheid van de bodem, willen we nog uitzoeken. Dat gaan we de komende tijd doen samen met onderzoekers van Naturalis.’
Zou u zelf – als de tijd daar is – begraven willen worden in een Living Cocoon?
‘Ja, heel graag. Cremeren en begraven leken me beide geen fijne opties. Met de levende kist is het nu eindelijk mogelijk om echt onderdeel te worden van de natuur; iets wat ik altijd al wilde.’
