De tweekindpolitiek die China onlangs invoerde, zal weinig verschil uitmaken. Kleine gezinnen zijn immers inmiddels de culturele norm geworden.
China heeft een lange geschiedenis met het beïnvloeden van bevolkingsaantallen. In de tijd dat Mao Zedong het moederschap als vaderlandse plicht verklaarde, kreeg de gemiddelde Chinese vrouw zes kinderen.
Foto: Christopher
Dit had als gevolg dat de populatie in dertig jaar verdubbelde tot een miljard mensen. Deng Xiaoping, die Mao opvolgde, trapte op de rem en stelde de eenkindpolitiek in. Dat beleid werd jarenlang gevolgd, tot deze week. Na jaren lobbyen door Chinese demografen, stelt de Communistische Partij nu een tweekindpolitiek in, als reactie op de vergrijzende populatie.
Wat is het geheim achter het succes van de wereldtop? ‘Luie toppers bestaan niet in het zwemmen’
Bewegingswetenschapper Aylin Post volgde vijf jaar lang zwemtalenten op weg naar de top. Ze analyseerde miljoenen zwemtijden ...
Tibet
De eenkindpolitiek gold nooit voor iedereen. Minderheden uit Tibet en andere gebieden mochten wel meerdere kinderen krijgen. Boeren op het platteland mochten een tweede kind krijgen als het eerste kind een meisje was. En vanaf 2013 mochten koppels twee kinderen krijgen wanneer een van de ouders zelf enig kind was.
Het resultaat van het oude beleid is dat het officiële geboortecijfer nu staan op 1,7 kinderen per vrouw. Maar demograaf Zhongwei Zhao van de Australian National University in Canberra, zegt dat dit cijfer waarschijnlijk eerder rond 1,2 ligt.
Vergrijzing
China heeft de snelst vergrijzende bevolking ter wereld. Dit gaat naar verwachting pas na 2040 afnemen.
‘China is nu al het land met de meeste 60-plussers ter wereld,’ zegt Xiao Caiwei van het Chinese nationale comité van veroudering. De Verenigde Naties verwachten dat China 440 miljoen mensen boven de 60 jaar zal hebben in 2050. Op dat moment ontstaat een tekort aan jonge mensen die voor hen kunnen zorgen. Het aantal mensen in de arbeidsleeftijd is nu al aan het afnemen.
Meisjes
Met de nieuwe beslissing hebben Chinese leiders eindelijk een oplossing gezocht voor vraagstukken als als ‘Wie gaan zorgen voor de ouderen?’ en ‘Wie gaan de fabrieken draaiend houden?’ Maar als de leiders zich afvragen welk verschil hun nieuwe beleid zal maken, dan is het antwoord daarop: waarschijnlijk niet veel.
Demograaf Zhao verwacht een kleine stijging in het aantal geboortes, vooral in de landelijke gebieden. Waar koppels vroeger een vrouwelijke foetus lieten aborteren voor een tweede kans op een jongen, zullen ze nu misschien het meisje geboren laten worden.
Mensenhandel
Op dit moment zijn er op 100 jongens slechts 83 meisjes. Door de nieuwe wet zal dit sociale probleem verminderen. Het aantal Vietnamese vrouwen dat slachtoffer wordt van mensenhandel kan hierdoor ook afnemen. Door het tekort aan vrouwen, trouwen veel Chinese mannen met een Vietnamese vrouw. Deze vrouwen worden soms onder valse voorwendselen of tegen grote geldsommen naar China gehaald.
Geboortecijfer
Maar ondanks de problemen die de eenkindpolitiek heeft veroorzaakt, zijn kleine families inmiddels de culturele norm geworden. Dit geldt niet alleen voor het vasteland van China, maar ook voor Hong Kong, dat tot 1997 een Britse kolonie was en nooit een eenkindpolitiek heeft gekend. Toch heeft de gemiddelde vrouw in Hong Kong 1,2 kinderen en in Taiwan is dat 1,1. Ondanks dat het krijgen van kinderen al tientallen jaren gestimuleerd wordt in Singapore, blijven het geboortecijfer hier steken op 0,8.
Nadat het geboortecijfer in China’s grootste stad Shanghai tot 0,7 daalden, werd hier in 2009 de tweekindpolitiek ingevoerd. Maar tot nu toe zien we nog steeds geen teken van een babyboom. ‘Veel vrouwen hebben helemaal geen kinderen,’ zegt Zhao.
Trek naar de stad
Verdedigers van de eenkindpolitiek zeggen dat de wet 400 miljoen geboortes heeft voorkomen. Zonder het beleid zou China 1,8 miljard mensen hebben geteld. Maar gezien de trends in andere delen van Oost-Azië, lijkt dit onwaarschijnlijk. De trek naar de stad met bijpassende levensstijl waarbij twee ouders werken, biedt weinig tijd voor het opvoeden van kinderen. Bovendien willen vrouwen tegenwoordig niet altijd binnenshuis zijn.
Economie
Dankzij de babyboom uit Mao’s tijd beschikte China ooit over een jonge beroepsbevolking die de economie tot bloei bracht. Maar de bevolkingsgroei is tot stilstand gekomen en daar kunnen de leiders in Beijing uiteindelijk niet veel aan doen. De vraag is of het ook zal betekenen dat de economie tot stilstand komt.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees verder: