Een paring tussen kikkers is een wedstrijd met een soms dodelijke afloop, omdat veel mannetjes strijden voor de aandacht van de vrouwtjes. Maar die vrouwtjes blijken de nodige trucjes te hebben om ongewenste intimiteiten te weerstaan.
Mannetjeskikkers dwingen vrouwtjeskikkers vaak tot paren. Maar de vrouwtjes hebben zo hun manieren om niet lastiggevallen te worden, inclusief zich dood voordoen.
Veel kikkers, waaronder de bruine of gewone kikker (Rana temporaria) hebben maar een paar weken per jaar de tijd om te paren. Dat betekent dat in die weken een heleboel mannetjes strijden voor de aandacht van vrouwtjes. Dat loopt soms dodelijk af, als een vrouwtje verdwijnt onder een berg strijdende mannetjes. ‘Het kan dat meerdere mannetjes zich vastklampen aan een vrouwtje, wat zij vaak met de dood moet bekopen’, zegt biologe Carolin Dittrich van het Museum für Naturkunde in Berlijn.
Op zoek naar de vliegroute van de grote stern
Ecoloog Ruben Fijn bracht met gps voor het eerst uitgebreid het vlieggedrag van de grote stern in kaart. Zijn onderzoek laat ...
Wegrollen
Nu hebben Dittrich en haar collega’s ontdekt dat de bruine vrouwtjeskikkers verschillende manieren hebben om mannetjes te ontwijken. De onderzoeksgroep verzamelde bruine kikkers tijden het broedseizoen: 96 vrouwtjes en 48 mannetjes. Daarna plaatsten ze steeds een mannetje en twee vrouwtjes van verschillend formaat in een bak met vijf centimeter water. De kikkers mochten zich dan een uur lang vrij bewegen terwijl het team bijhield wat ze deden.
Van de 54 vrouwtjes die werden ‘omhelsd’ door een mannetje -een deel van het paarproces- rolde 83 procent weg van hem. Daarmee was dat de meest gebruikte ontsnappingstechniek.
Ontsnappingstechniek
Veel van de kikkers gebruikten meer dan één ontsnappingstechniek. Ook een populair ontwijkmechanisme was een zogeheten ‘vrijlaatkreet’, die de onderzoekers bij 48 procent van de vrouwtjes zagen. ‘Mannetjes gebruiken die kreet om aan andere mannetjes te laten weten dat ze man zijn, zodat ze losgelaten worden’, vertelt Dittrich. De vrouwtjes lijken die kreet na te doen om weg te komen. Tot slot verstijfde 33 procent van de vrouwtjeskikkers terwijl ze omhelsd werden, ofwel: ze deden zich dood voor.
Loswurmen
In 46 procent van de gevallen wisten de vrouwtjeskikkers aan de mannelijke aandacht te ontkomen. De kleinere vrouwtjes waren het succesvolst, want zij konden zich makkelijker loswurmen uit de mannelijke omhelzing. Hoewel dit onderzoek plaatsvond in een laboratorium, denkt Dittrich dat vrouwtjeskikkers zich op eenzelfde manier gedragen in het wild. ‘Meestal worden vrouwtjes gezien als hulpeloos’, zegt ze. ‘Maar dit onderzoek laat zien dat ze niet zo passief zijn als we dachten.’
