Het geval van een jonge vrouw die na een beroerte haar hongergevoel kwijtraakte, biedt inzicht in hoe onze hersenen de voedselinname reguleren. Dat kan helpen om nieuwe behandelingen voor obesitas te ontwikkelen.
De 28-jarige Canadese vrouw belandde in het ziekenhuis toen ze zich aan één kant van haar lichaam zwak voelde en moeite had met spreken. Hersenscans toonde aan dat ze een beroerte had gehad in een hersengebied dat het eiland van Reil heet.
Kort na de beroerte proefde de vrouw een vreemde ijzersmaak telkens wanneer ze iets at. Die smaak verdween na een paar weken, maar er bleek meer aan de hand. Tegen die tijd besefte ze dat ze nooit meer honger had, zelfs als ze lang niets had gegeten.
‘Er komt een moment dat we een grieppandemie niet kunnen voorkomen’
Ron Fouchier staat aan de frontlinie in de strijd tegen de griep. Met nieuwe vaccins wil hij ons beschermen tegen toekomstige pandemieën.
10 kilo lichter
Zonder hongergevoel vergat de vrouw vaak te eten. Zo viel ze meer dan 10 kilo af. ‘Ze had geen manier om te beseffen dat het tijd was om te eten en moest een maaltijdschema opstellen’, zegt neurowetenschapper Benjamin Hébert-Seropian van de Universiteit van Quebec in Canada, die over haar geval rapporteerde.
De vrouw kon nog steeds proeven, ruiken en de textuur van voedsel voelen. Toch had ze de neiging om maar de helft te eten van haar gebruikelijke porties, omdat het eten haar geen plezier meer gaf. Zelfs chocolade, haar lievelingssnack, gaf haar geen genot meer. Ongeveer vijftien maanden na de beroerte kwam haar hongergevoel eindelijk terug.
Bijsturend eiland
Het geval bevestigt vermoedens dat het eiland van Reil, ook wel de insula genoemd, betrokken is bij de hersencircuits die ons motiveren om te eten, zegt Hébert-Seropian. Het eiland van Reil is een van de minst begrepen delen van het brein doordat het diep in de hersenplooien is weggestopt. Het lijkt uiteenlopende functies te hebben. Zo is het onder meer betrokken bij bewustzijn, empathie en pijn.
Daarbij zijn er steeds meer aanwijzingen dat het eiland helpt bij de verwerking van signalen die onze interne lichamelijke toestand bijhouden. Bijvoorbeeld of we hongerig zijn of juist vol zitten, het warm of koud hebben, moe zijn of uitgerust.
Als het eiland van Reil merkt dat iets uit balans is – bijvoorbeeld dat je bloedsuikerspiegel te laag is – dan probeert het je bij te sturen. Het werkt waarschijnlijk samen met andere hersendelen om een hongergevoel te veroorzaken dat aanzet tot eten, zegt neurobioloog Yoav Livneh van het Weizmann-wetenschapsinstituut in Israël.
‘In het geval van deze vrouw zouden haar hersenen nog steeds signalen hebben ontvangen dat ze calorieën miste. Maar door de schade aan haar insula was ze zich daar niet van bewust van’, zegt Livneh.
Hébert-Seropian en zijn collega’s hebben onlangs ontdekt dat mensen bij wie het eiland van Reil is verwijderd, bijvoorbeeld om ernstige epilepsie te behandelen, ook een verminderde eetlust kunnen hebben. Dat onderstreept het idee dat dit gebied betrokken is bij het reguleren van honger.
Lusteloze zombies
Zulke bevindingen kunnen de weg banen voor nieuwe behandelingen tegen obesitas, zegt Hébert-Seropian. Je kunt bijvoorbeeld psychologische technieken gebruiken om mensen hun lichamelijke signalen beter te laten begrijpen en ze te laten beseffen dat ze vol zitten. Of je kunt elektrische stroompjes naar de insula te sturen om overmatig eten te voorkomen, zegt hij.
Livneh beaamt dat dit een mogelijkheid is, maar wijst erop dat het belangrijk is om daarbij andere functies van de insula niet te beïnvloeden. ‘Je kan de motivatie om te eten verminderen, maar je wilt niet dat je daarbij ook de motivatie voor andere aspecten van het leven vermindert. Je wil niet het risico lopen dat je mensen in lusteloze zombies verandert.’
