Mercurius lijkt zijn baan om de zon te delen met een ring van ruimtestof. Astronomen weten niet hoe ze dat moeten verklaren, want stenen en stof zouden al snel moeten verdwijnen, zo dicht bij de zon.
Mercurius blijkt zijn baan te delen met een miljoenen kilometers dikke ring van stof. Het is niet duidelijk hoe die stofring daar is gekomen. Bovendien staat de ring zo dicht bij de zon, dat je zou verwachten dat al het stof onmiddellijk in deze stofverschroeiende ster zou vallen.
De stofring werd in 2018 ontdekt toen onderzoekers gegevens analyseerden van het Solar Terrestrial Relations Observatory, een aantal satellieten die rond de zon draaien in een vergelijkbare baan als de aarde. Hoewel ook de aarde en Venus hun banen delen met stofwolken, was de ontdekking van zo’n wolk nabij Mercurius een grote verrassing.
‘Als we iets buitenaards ontmoeten, dan is het een machine’
Oude sterren en pril leven – dat zijn de onderwerpen waar het hart van sterrenkundige Leen Decin harder van gaat kloppen.
Gewelddadige buurt
‘Je verwacht niet dat daar iets is, want het is een onstabiel gebied’, zegt sterrenkundige Petr Pokorny van de Katholieke Universiteit van Amerika in Washington DC. Samen met zijn collega’s deelde hij een voorpublicatie van het onderzoek. ‘Het is een nogal gewelddadige buurt van het zonnestelsel’, stelt hij. Objecten in het gebied vallen typisch snel in de zon, of ze worden vernietigd door zonnestraling. Ook lopen ze het risico dat de zwaartekracht van Mercurius ze richting de zon slingert – of juist naar de buitenste regionen van het zonnestelsel.
Pokorny en zijn collega’s onderzochten verklaringen voor het bestaan van de stofwolk. Het enige scenario dat de aanwezigheid van het stof kan verklaren, is dat het puin in de baan van Mercurius is ontstaan. De eenvoudigste manier waarop dat gebeurd kan zijn, is door inslagen op Mercurius. Die kunnen stof en stenen van het oppervlak van de planeet de ruimte in hebben geslagen.
De onderzoekers schatten dat de stofring in totaal een massa heeft van minder dan 4 miljard ton. Dat is de massa van een ruimterots van ongeveer 1570 meter doorsnee. Door die relatief lage massa is de ring ijl en moeilijk te zien. ‘Als je er bovenop zou zitten, zou je hem niet zien. De aarde heeft een vergelijkbare ring van stof, en die zie je ook niet’, zegt Pokorny.
Grote inslagen of kleine botsingen?
De zaak is nog niet gesloten. De onderzoekers gebruikten gegevens van het Messenger-ruimtevaartuig om de massa van de ring te vergelijken met de geschatte massa van materiaal dat is uitgeworpen bij bekende grote inslagen op Mercurius. Ze moesten concluderen dat er op deze manier niet genoeg stof geproduceerd is.
Hoewel het mogelijk is dat er duizenden kleine botsingen zijn gebeurd, of dat sommige van de grote botsingen meer puin produceerden dan verwacht, weten de onderzoekers nog niet genoeg om een conclusie te trekken. ‘Er zijn zoveel getallen die je kunt gebruiken, dat je de rest van je leven bezig zou kunnen zijn om uit te zoeken wat er precies is gebeurd’, zegt Pokorny. ‘Op dit moment heb ik eigenlijk geen idee.’
Er zijn twee belangrijke ruimtesondes onderweg om de zon te observeren: NASA’s Parker Solar Probe en de Solar Orbiter van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA. Ook is ESA’s BepiColombo op weg naar Mercurius, dus misschien is er binnenkort wel genoeg informatie om de oorsprong van de ring te achterhalen.
