Amerikaanse onderzoekers hebben ontdekt dat onze voorouders zo’n 3,5 miljoen jaar geleden hun dieet uitbreidden met tropische grassen en kruidachtige planten. Daarmee weken ze af van het gebruikelijke menu van (mens)apen, dat bestaat uit bladeren en vruchten.
Om tot die conclusie te komen, bestudeerde een groot team wetenschappers maar liefst 173 fossiele tanden van 11 verschillende mensachtige soorten. De tanden waren tussen de vier miljoen en tienduizend jaar oud. De onderzoekers plaatsten kleine beetjes tandglazuur in een massaspectrometer, waarmee ze achterhaalden welke koolstofisotopen in de tand voorkwamen. Deze isotopen konden ze direct relateren aan het dieet van de eter. Plantsoorten maken namelijk gebruik van verschillende soorten fotosynthese (C4– of C3-fotosynthese). Afhankelijk van het soort fotosynthese, levert dat verschillende soorten koolstofisotopen op in het gebit.
Bron: nationaal museum Kenya, Mike Hettwer en Yang Deming
De onderzoekers trokken een duidelijke conclusie. ’Primaten aten een lange tijd alleen bladeren en fruit. Totdat ze 3,5 miljoen jaar geleden nieuwe dieetopties verkenden – tropische grassen en zegge – die grazende dieren al tien miljoen jaar geleden ontdekten’, meldt geochemist Thure Cerling in een persverklaring. Zegge is een kruidachtige plant van de cypergrassenfamilie.
Dossier: Zo sport je slimmer
In het dossier 'Zo sport je slimmer' duiken we diep in sportkwesties. Ontdek wat de slimste manier is om fit(ter) te worden.
Alternatief is het mogelijk dat onze menselijke voorouders de relevante koolstofisotopen opliepen doordat ze grazende dieren of insecten oppeuzelden. Als de prooidieren C4-planten aten, zou dat ook in de mensachtigen terug te vinden zijn. Deze theorie lijkt echter niet waarschijnlijk. Het eerste bewijs van dat mensen vlees aten stamt van ‘slechts’ 2,5 miljoen jaar geleden. ‘Het blijft dus een mysterie’, zegt Cerling. ‘We weten nog steeds niet precies wat ze aten. We weten niet of ze herbivoren of carnivoren waren, of ze vis of insecten aten, of misschien een mix van al deze opties.’
Toch zijn de onderzoekers blij met hun resultaten. ‘Het dieet is een drijvende kracht in de menselijke evolutie’, zegt antropoloog Matt Sponheimer in een persverklaring. Veranderingen op het menu leidden tot een groeiend brein, en tot het rechtop lopen dat onze verre voorouders zo’n vier miljoen jaar geleden onder de knie kregen.