Diemen (NL) – Onderzoekers en filmmakers werkten samen aan een uniek project dat het vliegen van vogels spectaculair in beeld brengt.


Als student naar Afrika gaan om woekerend wateronkruid te bestuderen, en terugkomen als medeauteur van een Nature-artikel over pelikanen en als medewerker aan een bioscoopfilm. Dat overkwam Sarka Jiraskova, biologiestudent aan de Vrije Universiteit in Amsterdam.
De Franse filmploeg die ook de bekende insectendocumentaire Microcosmos maakte, was in Senegal voor opnamen van de nieuwe film Winged Migration. Deze film brengt trekvogels op een unieke manier in beeld door ze van heel dichtbij in de vlucht te volgen. De ploeg reisde, met subsidie van de EU, meer dan drie jaar de wereld rond om een groot aantal soorten wilde vogels te filmen. In Senegal waren de sterren echter pelikanen die speciaal getraind waren om vlak achter een boot of vliegtuigje aan te vliegen. Daardoor kwamen ze extra mooi in beeld.

Vanuit een vliegtuigje maakten de filmmakers spectaculaire beelden.

Bij het trainen werkten de filmmakers nauw samen met biologen. Die grepen de gelegenheid aan om onderzoek te doen naar het energieverbruik van vogels in vlucht. “Het was fantastisch om met die beesten mee te vliegen”, vertelt Jiraskova. Ze hielp niet alleen bij het trainen van de pelikanen, maar droeg ook bij aan het onderzoek. Dat verschijnt deze week in Nature.

De getrainde roze pelikanen waren in Frankrijk uitgebroed en kwamen als kuiken naar Senegal.

Het onderzoeksteam, onder leiding van dr Henri Weimerskirch van het Franse Centre National de la Recherche Scientifique, ontdekte dat vogels aanzienlijk energie besparen als ze in V-formatie vliegen. Men dacht altijd al dat dat het geval was, maar niemand had het ooit daadwerkelijk gemeten. “Als je goed kijkt, zie je dat de vogels achteraan veel meer 'glijden' dan de leider”, aldus Weimerskirch.

Nienke Beintema