De meteorenzwerm Geminiden kent dit jaar zijn hoogtepunt op 14 december. Dat is vlak na nieuwe maan, wat de kijkomstandigheden ideaal maakt.
In de ochtend van donderdag 14 december piekt de meteorenzwerm Geminiden. Dit jaar zullen er naar verwachting extra veel vallende sterren te zien zijn. De sterrenregen begon op 19 november en eindigt op 24 december.
Wat is een meteorenzwerm?
Meteoren zijn ruimtestenen die opbranden in de atmosfeer van de aarde. Ze trekken daarbij heldere lichtflitsen langs de hemel. Ze staan ook wel bekend als vallende sterren, al hebben ze met sterren niks te maken.
Thomas Hertog werkte samen met Stephen Hawking en onderzoekt de oerknal
Tijd en natuurwetten zijn voortgekomen uit de oerknal, in een chaotisch proces van toevalligheden, zegt theoretisch natuurkun ...
Het gebeurt voortdurend dat er stukjes stof en puin uit de ruimte de atmosfeer binnendringen, het hele jaar door. Op een doorsnee nacht kun je dan ook elk uur wel een paar meteoren zien.
Tijdens een meteorenzwerm zie je er echter een stuk meer dan normaal. Dat komt doordat de aarde dan door een spoor van brokstukken beweegt dat door een komeet of planetoïde is achtergelaten. Doordat de aarde elk jaar dezelfde brokstukken tegenkomt, vinden meteorenzwermen jaarlijks rond dezelfde tijd plaats.
Wat zijn de Geminiden?
De Geminiden worden niet zoals de meeste meteorenzwermen veroorzaakt door een komeet, maar door een planetoïde, namelijk 3200 Phaethon. Met zijn komeetachtige dampstaart is dit een nogal ongebruikelijke planetoïde. In 2021 suggereerden NASA-onderzoekers dat deze staart het gevolg is van natrium op het oppervlak van deze ruimterots.
Hoe kun je de Geminiden zien?
Je hebt geen speciale apparatuur nodig om de Geminiden te bekijken – een heldere hemel is genoeg. Als die heldere hemel er is, zal het verschijnsel dit jaar bijzonder goed te zien zijn. Dankzij een nieuwe maan op 12 december is er tijdens de piek namelijk heel weinig maanlicht. Dat maakt het makkelijker om de lichtflitsen aan de nachtelijke hemel te zien.
Aan een donkere hemel kunnen de Geminiden tot wel 150 meteoren per uur veroorzaken. Zoveel zul je er waarschijnlijk niet zien, vooral niet als je ergens bent waar veel lichtvervuiling is. Toch is het overal de moeite waard om naar boven te kijken, want zelfs een paar meteoren zijn al prachtig om te zien.
In welke richting moet je kijken?
Zoals alle meteorenzwermen zijn de Geminiden vernoemd naar het sterrenbeeld waar ze vandaan lijken te komen – in dit geval Tweelingen (Gemini). Je hoeft dit sterrenbeeld niet te vinden om de meteoren te zien, want ze bewegen langs de hele hemel.
Als je toch graag richting Tweelingen kijkt: het sterrenbeeld is gemakkelijk te herkennen dankzij zijn twee helderste sterren, Castor en Pollux. Zoek eerst het sterrenbeeld Orion op en zoek daarin naar de twee helderste sterren, Rigel en Betelgeuse. Betelgeuse is een roodachtige ster die zich vanaf het noordelijk halfrond bekeken linksboven in Orion bevindt. De blauwwitte ster Rigel staat vanaf het noordelijk halfrond bekeken rechtsonder in Orion. Om vervolgens Tweelingen te vinden, trek je een lijn van Rigel naar Betelgeuse. Daarna trek je die lijn door, zodat hij ongeveer twee keer zo lang wordt. Aan het uiteinde vind je twee heldere sterren dicht bij elkaar. Dit zijn Castor en Pollux, de tweelingsterren waaraan het sterrenbeeld zijn naam dankt.
