Een vaccinatie kan mogelijk het epstein-barrvirus bestrijden. Dit virus, dat onder meer de ziekte van Pfeiffer veroorzaakt, lijkt ook verantwoordelijk voor de de ontwikkeling van multiple sclerose. Het wordt daarnaast in verband gebracht met lymfeklier- en maagkanker.
Het vaccin tegen het epstein-barrvirus blijkt succesvol bij muizen, fretten en apen. Naar verwachting start in 2023 een proef met mensen.
Viroloog Gary Nabel van Amerikaanse biotechbedrijf ModeX Therapeutics ontwikkelde het vaccin met zijn collega’s. De prik stelt het lichaam bloot aan twee eiwitten die het epstein-barrvirus gewoonlijk gebruikt om cellen binnen te dringen. Zo traint het vaccin het immuunsysteem om de ziekteverwekker alvast te herkennen, en snel te bestrijden wanneer de gevaccineerde met het virus in contact komt.
Softies? Sneeuwvlokjes? Niks daarvan – Gen Z is superkrachtig, zegt deze neurowetenschapper
Niks sneeuwvlokjes. Volgens neurowetenschapper Eveline Crone zijn hedendaagse jongeren juist sterk in een extreem ingewikkelde tijd.
Uit de eerste experimenten bleek dat muizen, fretten en resusapen na de vaccinatie de benodigde antilichamen tegen het virus ontwikkelden.
Menselijke muizen
Om de werking van het vaccin bij mensen te onderzoeken, heeft het team muizen uitgerust met een menselijk immuunsysteem. Vervolgens gaven zij de dieren antilichamen van andere gevaccineerde knaagdieren. Toen zij de muizen blootstelden aan het epstein-barrvirus, raakte slechts 17 procent van de dieren besmet. Van de muizen zonder antilichamen raakte 100 procent besmet. ‘Het was een veelbelovend resultaat omdat we de virusbesmetting bijna helemaal konden blokkeren’, zegt Nabel.
Geen van de muizen die de antilichamen kregen, ontwikkelde lymfomen, kankergezwellen in het lymfestelsel die in verband worden gebracht met het epstein-barrvirus. Bij de onbeschermde knaagdieren kreeg de helft wel zulke gezwellen. De onderzoekers hebben andere epstein-barr-gerelateerde aandoeningen, zoals maagkanker, niet onderzocht.
Kinderprik
Meer dan 95 procent van de volwassenen wereldwijd is besmet met het epstein-barrvirus. Het is een type herpes dat zich meestal verspreidt via speeksel. Het virus veroorzaakt de ziekte van Pfeiffer, en is in verband gebracht met multiple sclerose (MS), een ernstige aandoening van het zenuwstelsel, en verschillende soorten kanker. Als het vaccin bij mensen veilig en effectief is, zou het aan kinderen kunnen worden gegeven om epstein-barr-gerelateerde aandoeningen te voorkomen, aldus Nabel.
Moderna, het Amerikaanse bedrijf achter een van de covid-19-vaccins, is onlangs begonnen met een klinische proef voor zijn eigen epstein-barrvaccin. Het vaccin van Moderna verschilt van dat van ModeX doordat het, net als bij het covid-19-vaccin, gebruik maakt van mRNA. Dat instrueert cellen om eiwitten van het epstein-barrvirus aan te maken, in plaats van deze rechtstreeks in het lichaam toe te dienen.
MS-deskundige Julia Morahan van MS Australia zegt dat beide vaccins er veelbelovend uitzien. Wel wijst ze erop dat MS een progressieve ziekte is, en het nog tientallen jaren zal duren voordat we het effect van de vaccins echt kunnen beoordelen. ‘Als we elk kind een vaccin zouden kunnen geven, moeten we alsnog 25 jaar wachten om te zien of ze MS ontwikkelen’, zegt ze.
