Gent (B) – Het Vlaams Interuniversitair Instituut voor Biotechnologie ontwikkelt samen met het Duitse biotechnologiebedrijf Apovia AG een nieuw griepvaccin.


Apovia AG en het Vlaams Interuniversitair Instituut voor Biotechnologie (VIB) zullen samen een ontdekking van de beroemde Gentse onderzoeksgroep van Walter Fiers uitwerken tot een praktisch griepvaccin. Apovia uit Martinsried betaalt voor het onderzoek en krijgt in ruil daarvoor de wereldwijde exclusieve rechten op het vaccin.
Wereldwijd treft de griep jaarlijks tien tot vijftien op de honderd mensen. Die moeten allemaal een week het bed houden. De griep kost de Benelux jaarlijks zo'n 7500 doden, vooral ouderen, kinderen en mensen met een verzwakt immuunsysteem. In principe kan een tijdige vaccinatie de besmetting voorkomen, maar de huidige vaccins gaan slechts één griepseizoen mee.
De beperkte toepasbaarheid van griepvaccins komt doordat het influenza-virus zich steeds weer aanpast aan onze immuniteit. Het heeft zich omgeven met een lipidenjasje waarin zich drie eiwitten bevinden: haemagglutinine (HA), neuraminidase (NA) en het zeer kleine M2-eiwit. Tot nu toe nam men aan dat het immuunsysteem van het menselijk lichaam vooral reageerde op de HA- en NA-eiwitten. Helaas kan het virus de structuur van die eiwitten regelmatig wijzigen, waardoor het de opgebouwde immuniteit van het lichaam omzeilt. Omdat artsen nooit op voorhand kunnen voorspellen welke eiwitvarianten het virus dat griepseizoen zal dragen, moet elk jaar een nieuw vaccin aangemaakt worden.
De Gentse onderzoekers willen die vicieuze cirkel doorbreken. Ze kiezen voor het kleinste en minst bekende van de virale buiteneiwitten, het M2-eiwit, als vaccin. Dit eiwit verandert namelijk zeer weinig in de loop der tijd. De genetici versmolten het eiwit met een veel groter eiwit van het hepatitis-B-virus. Daardoor wordt het M2-eiwit aan ons immuunsysteem gepresenteerd op een groter geheel dat sterk lijkt op de situatie bij het echte virus. Bij muizen leek het alvast te werken.
Samen met de ontwikkelaar van Apovia willen de VIB-onderzoekers een gelijkaardig vaccin ontwikkelen voor mensen. In Apovia heeft het VIB een partner die zijn sporen al heeft verdiend in de vaccinontwikkeling. Het heeft een veelbelovend malariavaccin klaar, dat binnenkort de laatste testfase ingaat. Voordat een breedspectrumvaccin tegen griep klaar is, zullen we nog enkele griepjes geduld moeten oefenen.

Peter Raeymaekers