Gent en Leuven (B) – Waarom tumorcellen van elkaar loskomen en uitzwermen is nog steeds een mysterie. Medewerkers van twee onderzoeksgroepen van het Vlaams Interuniversitair Instituut voor Biotechnologie lichten een tip van de sluier.


Kankercellen die losraken van een primaire tumor verspreiden zich via de lymfevaten en de bloedstroom naar andere plaatsen in het lichaam. Ze groeien er uit tot nieuwe tumoren, die verantwoordelijk zijn voor 90% van alle sterfgevallen door kanker.
Uitzaaiing – ofwel metastase – is alleen mogelijk als de kleefkracht waardoor cellen aan elkaar blijven zitten, verloren gaat. Onderzoekers van een Gentse vestiging van het Vlaams Interuniversitair Instituut voor Biotechnologie (VIB) onder leiding van prof dr Frans Van Roy toonden al eerder aan dat het eiwit E-cadherine een cruciale rol speelt bij metastase. Dit eiwit vormt een soort klinknagels die naburige cellen aan elkaar vasthaken. Bij loskomende tumorcellen bleek het aantal klinknagels veel lager dan normaal. De oorzaak hiervan bleef lange tijd onduidelijk.
Leuvense VIB-onderzoekers kwamen onder leiding van prof dr Danny Huylebroeck met de moleculaire oplossing. Zij onderzochten al enige tijd SIP1, een eiwit dat zich bindt aan DNA en vervolgens genen aan- of uitschakelt. In agressieve tumorcellen is één van de genen die SIP1 doelgericht uitschakelt precies het E-cadherine-gen. De Gentse en Leuvense onderzoekers zagen in hun gezamenlijke experimenten een duidelijk verband tussen oplopende hoeveelheden SIP1-eiwit in de tumorcellen, een daling aan E-cadherine-klinknagels en een verzwakking van de kleefkracht tussen de cellen.
In de nabije toekomst willen de onderzoekers diermodellen ontwikkelen die meer duidelijkheid geven over de precieze werking van het SIP1-eiwit en de relatie ervan met E-cadherine. Deze diermodellen zullen tevens gebruikt worden om een gerichte therapie te ontwikkelen die de dodelijke metastase van tumoren onderdrukt.

Peter Raeymaekers