De toename van toeristen en wetenschappers op Antarctica zorgt voor extra uitstoot van zwarte koolstof. Dit zorgt voor donkerdere sneeuw die meer zonnewarmte absorbeert en sneller smelt. Volgens onderzoekers draagt elke bezoeker bij aan het smelten van 83 ton sneeuw.
De afgelopen decennia is de menselijke activiteit op Antarctica flink toegenomen. Onderzoekers verschansen zich in onderzoeksstations om deze unieke plek te bestuderen of om gebruik te maken van de enorme ijsmassa. Ondertussen komen ook steeds meer toeristen zich vergapen aan de sneeuw- en ijspracht. Tussen 2016 en 2020 bezochten jaarlijks gemiddeld 53.000 toeristen Antarctica. In het zomerseizoen van 2019-2020 waren dat er zelfs 74.000 – 32 procent meer dan het seizoen ervoor. De meeste komen per cruiseschip. En ongeveer een procent reist per vliegtuig verder het binnenland van het continent in.
Zwarte koolstof
Dit blijft niet zonder gevolgen. De toename van menselijke activiteit zorgt voor extra vervuilende zwarte koolstof op het continent. Volgens een internationale onderzoeksgroep kan deze zwarte koolstof ervoor zorgen dat elke zomer – in de meest getroffen gebieden – tot 23 millimeter van het pak sneeuw smelt. Dat concluderen de onderzoekers op basis van metingen van de hoeveelheid zwarte koolstof en berekeningen over de invloed van hun warmte absorberende vermogen.
Op zoek naar de vliegroute van de grote stern
Ecoloog Ruben Fijn bracht met gps voor het eerst uitgebreid het vlieggedrag van de grote stern in kaart. Zijn onderzoek laat ...
Zwarte koolstof – het hoofdbestanddeel van roet – ontstaat bij de verbranding van fossiele brandstoffen en biomassa. Het komt uit schepen, vliegtuigen en helikopters, die onderzoekers en toeristen naar Antarctica brengen. Een andere oorzaak zijn de aanwezige dieselgeneratoren en vrachtwagens. Het zwarte spul, dat hooguit een paar duizendste van een millimeter groot is, absorbeert het zonlicht. In de lucht zorgen de deeltjes dat de atmosfeer opwarmt. En als ze op sneeuw terechtkomen, versnelt hun warmte het smelten.
Sneeuw op Antarctica
De onderzoekers hebben de hoeveelheid zwarte koolstof gemeten in 155 sneeuwmonsters die ze verzamelden tussen 2016 en 2020. Deze sneeuw komt van 28 verschillende locaties verspreid over een afstand van 2000 kilometer tussen het noordpunt en het zuidelijke Ellsworthgebergte op het Antarctisch Schiereiland.
De sneeuwmonsters werden zowel op de meest drukbezochte als de meer afgelegen plekken verzameld. Daaruit bleek dat de sneeuw rondom onderzoeksstations en bezoekplekken voor toeristen meer zwarte koolstof bevat dan die in de afgelegen gebieden.
Waarschijnlijk was de uitstoot van zwarte koolstof per toerist tien jaar geleden nóg groter, schrijven de onderzoekers. Toen werd er namelijk nog zware stookolie gebruikt. Nu is dat verboden. Er wordt minder vervuilende scheepsdiesel gebruikt en sommige schepen krijgen hun energie tegenwoordig behalve uit brandstof ook uit batterijen. ‘Desalniettemin laten onze resultaten zien dat er nog meer moet worden gedaan om de impact van toerisme en schepen op Antarctica te verminderen’, vervolgen ze. Ze stellen voor om de toeristische activiteit te beperken en sneller over te gaan op schone brandstof en hybride of elektrische schepen. Ook zullen de onderzoekstations moeten nadenken over manieren om hun uitstoot te verminderen. Alleen zo kunnen we de betoverende sneeuw- en ijspracht op Antarctica behouden.
