De beweging van het zeewater in een tsunami veroorzaakt een magnetisch veld dat sneller naar de kust reist dan de golf dat zelf doet. Dat betekent dat het plots verschijnen van een magneetveld in het zeewater ons kan waarschuwen dat er een tsunami op komst is. Zo kunnen kuststeden zich beter voorbereiden op het water.
Omdat zeewater elektrisch geleidend is, veroorzaakt het een klein magnetisch veld wanneer het met grote hoeveelheden tegelijk beweegt. Dat magneetveld kan worden gebruikt om tsunami’s te voorspellen voordat het zeewater zelf arriveert. Bovendien kunnen de veranderingen in het magneetveld worden gebruikt om de grootte van de tsunami nauwkeuriger in te schatten.
Wetenschappers vermoedden al jaren dat dit mogelijk is, maar er was geen bewijs voor. Geofysicus Zhiheng Lin van de Japanse Kyoto-Universiteit en zijn collega’s brengen daar nu verandering in. Ze gebruikten de meetgegevens van twee tsunami’s: een die in 2009 Samoa trof – een republiek in Polynesië – en een die in 2010 Chili bereikte.
Is het aardse magneetveld de weg kwijt?
Volgens sommigen kan het aardmagneetveld elk moment omkeren. Is er reden tot zorg?
Lin en zijn team bekeken de gegevens van sensoren op zee die gelijktijdig het magnetisch veld en de stijging van het zeeniveau hebben gemeten. Zij ontdekten dat de tsunami’s inderdaad werden voorafgegaan door veranderingen in het magneetveld in het water.
Kostbare minuut
Gewoonlijk waarschuwen drukmeters op de zeebodem ons wanneer er een tsunami over de sensoren beweegt. Het alarm gaat daarbij natuurlijk pas af op het moment dat een tsunami de sensoren passeert. ‘Druksensoren reageren op de tsunami ná de verandering van het zeeniveau’, zegt Lin. ‘Maar het magnetische veld van de tsunami arriveert vóór de verandering van het zeeniveau.’
Hoeveel eerder het alarm klinkt, is afhankelijk van de diepte van het water in het gebied, zegt Lin. In de gevallen die zij onderzochten, arriveerde de magneetveldverandering ongeveer een minuut voor de stijging van het zeewater. Dit lijkt niet veel, maar momenteel bevinden druksensoren zich vaak te dicht bij de kust om een zinvolle waarschuwing te geven. Elke minuut telt dus.
‘Er zijn netwerken van boeien die de waterdruk meten in de Stille Oceaan, meestal in de buurt van kustlijnen in plaats van in de open zee. Magnetometers zouden idealiter worden gebruikt in het midden van de abyssale vlakte’, zegt geofysicus Neesha Schnepf van de Universiteit van Colorado, Boulder. Dat is de plek waar de oceaanbodem diep en vlak is. ‘Ze zouden gegevens over tsunami’s kunnen verschaffen vóórdat de tsunami de drukboeien bereikt.’
Het blijft bovendien niet alleen bij een tijdige waarschuwing. Aan de hand van het veranderende magneetveld kunnen ook betere voorspellingen worden gedaan van de hoogte van de tsunami. Dat kan kustgemeenschappen helpen zich beter schrap te zetten voor dit natuurgeweld.
